Saioa, bihotz salataria

Isilean eta oihartzun handirik sortu gabe, gurekin da Saioa kantariaren disko berria. Ateak hamaika abestiz dago osatua, Saioa Garinen gitarra eta ahotsean oinarrituak denak eta Joseba Irazoki eta Felix Buff-en ekarpen txiki batzuez hornituak, gordin eta freskotasun osoz grabatuak estudioan, tratamendu handirik gabe, eta formatu digitalean soilik plazaratuak. Barnean ordea, hamaika irakurketa eskaintzen dituen unibertso pertsonalaren adierazle anitz gordetzen da. Agian, Legorretako (Gipuzkoa) kantagile apartak inoiz egin duen lanik ederrena, egiazkoena eta hunkigarriena da. Diskoko abestietako hitzak hartu ditugu abiapuntu gisa Saioari galderak egiteko.

Saioa Garin (Legorreta, 1978).

1.- OIHUKATZEN DU

“isiltzen duzunak 
jaten duzunak 
oihukatzen du:
maite nahi dut! 
idatzitakoak 
amestutakoak 
oihukatzen du:
maite nahi dut!”

Atsekabeak eta kezkak gorde eta gorde aritzen zarela eta azkenean oihu baten bidez kanpora atera behar izaten dituzula dirudi, eta horrek diskoen arteko tarte luzeetara eramaten nau. Andoni Tolosak diskoari buruzko iruzkin ederrean esaten zuen bezala, “sei urtetik behin kaleratzen dituen diskoek argi pixka bat zabaldu, agertu eta berriro desagertzen baita, nonbaiteko sutondoan, etorri bezala, oihartzun handirik gabe. Atzean, berriz, ahots hautsiarekin kontatutako istorio txiki, intimo, gordinen sorta bat uzten du kantu bihurtuta, eta gero joan egiten da…”. Zerk bultzatzen zaitu disko bakoitza idatzi eta plazaratzera?
Musika munduan hasi nintzenean doinuak eta hitzak erraztasun handiz ateratzen zitzaizkidan; larritasun handiz. Une horietan hain piztuta dago sormena, hain da emankorra, abestiek zuri tira egiten dizutela. Urtetan halakoa izan zen niretzat prozesua baina denborak aurrera egin ahala zaildu egiten da dena eta zure burua errepikatzeko beldurra sartzen zaizu. Hasieran, zerbait kontatzeko behar hori sentitzean, kalera edo mendira atera eta nire buruan argazki moduko irudiak gordetzen nituen, gero metafora ezberdinetarako erabili ahal izateko modukoak. Baina orain bide eta metafora berriak bilatzea ez da hain erraza, funtsean gauza berberak esaten baititut etengabe.

Disko hau egiteko bultzada iazko Feministaldiak eman zidan, eta bereziki bertan ezagututako Birkit musikariak. Oso feeling ona izan genuen eta berak animatu ninduen berriz sortzen hastera. Une egokian harrapatu izana edota berarekin egindako harreman berezia dela medio, gauza da, behingoz, animatu egin nintzela. Ordura arte, egia esan, ez nintzen batere serio aritu, hamar minutuz gitarra hartu eta betiko akorde eta progresioak ateratzen zitzaizkidan. Berehala etsita sentitzen nintzen eta gehiago saiatu gabe utzi egiten nuen. Baina Birkiten bultzada horri esker, iazko urtarrilean “serio” jarri nintzen eta zorionez abestiak pentsa baino errazago ateratzen hasi ziren. Sormena gihar bat bezalakoa da eta egunero entrenatzen baduzu oso emankorra izan daiteke. Nire buruari erronka txiki bat jartzea erabaki nuen; Natura diskoaren garaian idatzita eta ordutik gordeta neuzkan lau abesti oraindik gustukoak nituenez, haien harira kantu gehiago egiteko gai izatea.

Eta bide batez, zerk bultzatu zintuen lehen aldiz abestiak idaztera eta musikari izatera?
Gitarra klaseetara joaten nintzen 13-14 urterekin eta garai hartako abestiak jotzen ikasten nuen. Gero, nire logelan praktikatzen hastean, naturalki neronen ingelesezko abestiak atera egiten zitzaizkidan. Gertatu beharra zuelako gertatu zen, besterik gabe.

Zeintzuk ziren garai hartako zure abesti eta artista kutunak?
Nire kutun handia izan den Elliott Smith ez nuen ezagutzen artean, beraz gehienbat Nirvana, Dover eta antzekoak. Ingelesezko abesti sinple samarrak, orohar.

Beti bakarrik aritu zara?
Bai, beti bakarrik. Oso gauza intimoa izan da beti eta beste inorekin elkarbanatu edo elkarlanean egiteko beharrik ez dut inoiz sentitu.

Abesti zehatz hau beraz, zaharragoa da, Natura garaikoa. Zer zeneukan buruan idatzi zenuen unean?
Abestien letrak zein punturaino autobiografikoak diren esaten ez dakit. Nire eguneroko atsekabeak abestien barnean daude nolabait, baina idazten jartzen zarenean letrak berak guztiz zurea ez den mundu batera eraman zaitzake, eta zu ez zaren beste pertsonaia bat sortzera. Jolas bat ematen da, eta jolas horren barnean kontrasteak bilatzea, adibidez, asko gustatzen zait. Kasu honetan, isiltasunean gorde eta jaten duzun baina aldi berean ezkutatu ezin duzun eta erakutsi beharra duzun sentimendu batez ari naiz.

2.- BAKOITZAK BEREARI

“matazaren haritik
tiraka nabil, oraindik 
galderak erantziz ta jantziz 
betirako, badakit”

Doinu honek country estilo aldera egiten du pittin bat. Gillian Welch moduko artistak gogorarazten dizkit.
Country baino gehiago folk zalea naizela esango nuke. Gillian Welch aipatzen duzula, Time The Revelator diskoa oso ederra iruditzen zait, baina bera ere ez da country purua. Bonnie Prince Billy ere antzeko kasua da. Abesti honetan lehen aipatutako kontrastera bueltatzen naiz, zeren eta doinuak ia dantzara gonbidatzen zaituen bitartean, hitzek esaten dutena oso gogorra da.

Aipatzen duzun mataza horretatik tiraka, country edo folk ezaugarri nabarietatik abiatuta zure bideari ekin diozu. Gero eta pertsonalagoa da egiten duzun musika, kanpoko eraginetatik urrunago, eta azken aldian euskaraz soilik. Mataza horrek zure barnerantz eta zure burua hobeto ezagutzera eraman zaituela esango nuke, guztiz zurea eta aldi berean unibertsalagoa den musika egitera.
Hasieran erreferentzia jakin batzuei oso lotuta nengoen, Matrioska Heart diskoan Cat Power imitatzen dut erabat, eta onartu beharra dago. Cat Powerren zetazko ahots “nikotiniko” horretaz erabat maiteminduta nago, eta egia esan, era horretako erreferenteekiko dependentzia handia izan dut orain arte. Nire abestiak idazten nituen arren, gaur egiten dudan musikaren ondoan oso molde ezagunak erabiltzen nituen garai horretan, eta euskararen erabilerak bilakaera horretan eragin handia izan duela esango nuke.

Euskararen erabileraren bitartez nire mundua aurkitu dudala uste dut, nahiz eta niri ingelesez nola abesten dudan gehiago gustatu, ahots erregistro aberatsagoa baitut hizkuntza horretan. Euskaraz mugatuagoa baina aldi berean benetakoagoa da. Ez dakit ahotsaren gauza den bakarrik edo hizkuntzarena ere, baina gakoa hor dagoela garbi dut. Nire muga guztiekin ari naiz, une batzuetan ahotsa apurtzera eta desafinatzera noala dirudi, badakit, baina ni naiz. Zentzu honetan, Daniel Johnston bezalako artista bat aurkitzeak berebiziko garrantzia izan zuen niretzako. Sortzaile bezala, apartekoa iruditzen zait. Bere modu gordin horretan, bai gitarra baita pianorekin ere, desafinatuta eta erritmoak errespetatu gabe sarritan, baina ikaragarrizko melodia ederrak sortzeko gai baita. Kurioski, niri ez zait inoiz batere kostatu bere diskoak entzutea. Bere musikak, bere muga guztiekin, horrelakoa izan beharra zuela iruditu zait beti. Jarraitzeko moduko eredu bat izan da niretzako. Natura esaterako, banda moduan oso era profesionalean grabatu genuen, eta jendeari agian gehien gustatu zaion diskoa izan daiteke. Baina niri grabazioa artifiziala egin zitzaidan eta ez nuen gozatu, nahiz eta emaitzarekin gustura gelditu nintzen, batez ere beste musikarien aportazioarekin.

“Niri ingelesez nola abesten dudan gehiago gustatu arren, euskaraz mugatuagoa baina aldi berean benetakoagoa naiz”

Zurekin ados nago. Natura asko gustatu zitzaidan bere garaian eta biziki hunkitu ninduten hiruzpalau abesti dauzka. Baina orain entzutean, nolabait “konbentzionala” iruditzen zait. Ateak-ek askoz pertsonalitate handiagoa duela iruditzen zait.
Nire lehen diskoaren gordintasunera gerturatu naiz oraingoan. Kasu horretan bakarrik nengoen, Joseba Irazoki ez bainuen ezagutzen. Josebak eta Felix Buff bateria joleak disko berri honi gehitu dizkioten moldaketak oso garrantzitsuak eta egokiak izan diren arren, nik hasieratik oso garbi neukan oraingoan egin nahi nuena. Iñaki de Lucasekin oso gustura egiten dut lan, oso eroso sentitzen naiz estudioan, eta berarekin ahotsa eta gitarra batera grabatzea erabaki nuen. Gero grabaketak entzutean, “akatsak” nabaritzen genituen, baina niri berdin zitzaidan. Banekien berriro jota ere hor edo beste nonbaiten akatsak egongo zirela. Esan beharra dago disko honetako akordeak aurreko diskoetakoak baino zailagoak direla jotzeko. Arpegio eta zubito lan izugarrizkoa egin nuen gitarrarekin eta azkenean osteopatarengana eta guzti joan beharra izan nuen. Baina horixe nahi nuen, guztiz nirea izatea. Abestiak Josebari bidali nizkion gero, Felixekin batera kolore pixka bat sartu ziezaieten. Nahasketak Iñakik eta biok amaitu genituen. Grabazioa beraz oso xinplea izan da.

“Galderak erantziz eta jantziz” horrek erakusten duen ezinegona ere zurea da? Hots, galdera asko egiten dituen pertsona zara? Zeure burua zalantzan jarri edota exijitu egiten diozu asko?
Autokuestionatzea bai egiten dut asko, autoexijitzea agian ez hainbeste, baina barrura begira bizi den pertsona naizela garbi dago. Galdera pilo daukat. Eguneroko errealitatea gogorra egiten zait. Gauzek asko hunkitzen naute eta oso sentibera naiz, eta sentimendu horiek nirekin denbora luzez bizi dira, gainera. Nire galdera guztien artean handiena da zergatik naizen horrelakoa. Nire inguruko jendea ikusten dut eta denok gure galderak dauzkagula ikusi arren, pittin bat desberdina sentitu naiz beti, txikitatik. Jakin badakit, hala ere, galderak ez direla inoiz bukatuko niretzat. Nire bizitzako etapa batean erantzunen bila ibiltzen nintzen, baina jabetu nintzen galderekin bizitzen ikasi beharra duzula.

Disko berri honen “inperfekzioak” zeure burua onartzearekin zerikusia izan dezake, agian.
Posible da, bai. Sortzaile bezala nire burua aurkitu dudala sentitzen dut. Oinarrizko abestia (nire ahots eta gitarraz soilik) eta kontatzeko zerbait da behar dudan guztia. Horixe aurkitu dut. Horrek ez du esan nahi etorkizunean beste era batera lan egingo ez dudanik, banda moduan edo beste tankera batean. Ez diot ezeri aterik ixten. Garbi dudana da Josebarekin lanean jarraituko dudala. Harreman artistiko oso ona dut harekin, guztiz beharrezkoa dut nire ondoan. Formazio zabala eta jakinduria handia dauka alde batetik, eta bestetik oso sentsibilitate berezia. Horrez gain, nigan sinistu izan du beti, eta hori oso eskertzekoa da. Era berean, iraganeko beste hainbat gauza dagoeneko ez ditudala behar ohartu naiz.

Zuzenekoetara bueltatzeko asmorik al duzu? Badakit gaizki pasatzen duzula.
Oso gaizki, eta ez bakarrik zuzenekoa emateko unean. Proposatu eta onartzen nuen unetik beretik, baita hilabeteko epea izanda ere, oso urduri jartzen nintzen. Argaldu egiten nintzen, lo oso gaizki egiten nuen eta etengabe eta edozein gauzarengatik aztoratzen nintzen. Eta gaitzerdi kontzertua aurrera joan ahala buelta eman eta hobeto sentituko banintz, baina ezta hori ere! Sufrimendua etengabea zen. Azken kontzertua Bilbon eman nuen. Los Separatistas eta Pony Bravo ziren oholtzakideak eta festa eta gozamen giroan bizi zuten dena, bai prestaketa, bai kontzertua bera baita ondorengoa ere. Ni berriz, oso bakarrik sentitzen nintzen, nire buruari han zer demontre egiten nuen galdetuz. Nire lehen kontzertuetan, Sr. Chinarro edo Mark Kozelek moduko artista kutunak ilusioz eta gogo biziz teloneatuz, laino batean bizi nintzen, eta zuzenekoak eguneroko errealitateaz aldendu egiten ninduen. Baina behin lurra ukitu nuenean, akabo.

“Jakin badakit galderak ez direla inoiz bukatuko niretzat eta haiekin bizitzen ikasi beharra dudala”

Bueltatzeko asmorik ez duzula suposatzen dut, beraz.
Abestia sortzen ari naizenean eta bere bidea hartzen hasten dela sumatzen dudan une horrekin gozatzen dut beste ezerekin baino askoz gehiago. Eta behin bukatuta beste gauza batera pasatu behar izaten dut. Niretzako Ateak iragana da dagoeneko. Garbi daukat zuzenekoek bideak irekitzen dizkizutela, eta bere garaian eman nituen kontzertu haiengatik izan ez balitz, agian gaur ez nintzateke hemen elkarrizketa bat ematen egongo, eta Joseba Irazoki ez nuke ezagutuko. Nik, azken batean, lortu dudana zera da: fobia edo izu eszenikoa dudala onartzea eta une honetan apustu ezberdin bat egitea. Nik nire bidea egin nuen eta hari esker ezagutzen nauen jende multzotxo bat dago disko bat ateratzen dudanean entzuteko prest dagoena. Eta hori oso baliotsua da niretzako.

3.- EKAITZ GUPIDAGABEAREN GAITZA

“tximistek ziruditen 
labanak, distiran“

Marissa Nadler edo Hope Sandovalen ildotik folk iluneko tankera hartzen duzu. Zure alde liluragarriena da; ahotsean guztiz kontzentratuta eta gitarra piska bat abstraktuagoa eta distortsionatua sartuz.
Azken aldi honetan gitarrarekin probatzen ari naizen akorde eta ehundura berrien eredu litzateke abesti hau.

Diskoa grabatu eta gero bultzadari eutsi eta lanean jarraitzen duzu beraz?
Jendeari eta nire buruari huts egiteko beldurrak etsiarazi eta blokeatu egiten ninduen. Baina, esan bezala, sormena egunero landu beharreko gihar bat da eta horretan ari naiz. Disko berri bat egitea betirako ezinezkoa izango zitzaidala sinistera irisi nintzen garai batean. Orain, ordea, posible izan zait, beraz lanean jarraitzeko erabakia hartu dut.

Abestiko labana distiratsu eta zorrotz horiek jaso duzun kritikaren batekin zerikusia ote duten galdetzen diot nire buruari.
Ez, ez dauka zerikusirik. Abestiko ekaitza eta, oro har, letra osoa sufrimendu psikologikoari eskainia dagoela esango nuke. Horrelakoetan burura datozen irudiak eta ideiak ez dira normalak, labana ez da labana arrunt bat, neurriz kanpoko distira eta zorroztasuna duen labana baizik. Oso mehatxagarria. Eta trumoiak ere oso inbasoreak dira.

4.- BIZIMINA

“biziminari eutsi 
ala tristuraz gaixotu 
bizitza motza da 
hegoak ximurtzen uzteko”

Doinu baikorra erabat. Zure abestirik argitsuena, Anari bezala hasten zara baina gero bazterrak argitu egiten dituzu “lalalala” horiekin. Jonathan Richmanengan pentsatu dut, baina orain beste gai bat ukitu nahi nuke. Moonpalace diskoetxeak zure diskoen oso edizio politak egin zituen —orohar zigilu haren argitalpen guztiek oso estetika zaindua eta berezia zuten— baina Ateak momentuz Bandcampen soilik entzun daiteke. Uneren batean euskarri fisikoan ere ateratzeko asmorik al duzu?
Oso gustukoak ditut era horretako edizioak eta hasiera batean nire kasa euskarri fisikoa prestatzea pentsatu nuen, baina gerora interesa erakutsi duen diskoetxerik ez da azaldu eta bertan behera utzi ditut planak. Nire lagunentzako opari moduko ale batzuk egin ditut, besterik gabe.

Zer pasatu zen Moonpalace diskoetxearekin?
Zigiluaren atzean pertsona bakarra egoteak izan zuen zerikusia bere desagertzearekin. Ni oso zalea nintzen eta ez bakarrik estetikarena, baita bertan grabatutako musikarena ere. Oso musika delikatua baita, pazientziaz eta mimo handiz sortua eta grabatua. Alde batetik, edizio mugatuak izanda ere (100 ale), pertsona bakarrak banan-banan eskuz egiten zituen kartoizko kaxa eta diseinu lanak. Zoritxarrez, ez dakit zein punturaino ematen zitzaion lan izugarri horri merezi zuen bezainbesteko esker onik. Bestalde, musika talde oso onak ziren, benetako harribitxiak, eta pertsonalki ez dut ulertzen nola ez zuten askok behar bezalako oihartzunik izaten; oso “indie” zirenek kontuan hartzen zuten, hori bai. Hainbesteko lanak hartzea agian pisuegia egin zitzaion zigiluaren jabeari. Pena handia eman zidan diskoetxearen itxierak.

5.- GALBAHEAK

“galbaheak, sareak 
garun laukituak 
hitz-jario deseroso 
mingain gezurtiak
bihotzaren erabakitan 
beti senari botua eman” 

Sena aipatzen duzu eta batez ere bihotza. Kuriosoa da “bihotza” hitza zein sarri erabiltzen duzun diskoan. Zergatik?
Hala da bai, azaleko irudian ere bihotz bat dago. Bihotzak niretzako funtsezko egia irudikatzen du nolabait, garbia, zuzena eta gordina. Abesti honetan bi pertsonaren arteko talka eta konpondu ezina kontatzen da. Ideologia sozio-politiko ezberdineko bi pertsonaren arteko gatazka, alegia. Bakoitza bere lekutik ateratzeko gai ez dela garbi ikusten da. Bestearen lekuan jartzen saiatu arren, zure barnetik ateratzen dena ezin duzu aldatu batzuetan. Bihotza, barneko egia aldaezin horren sinonimo moduan erabiltzen dut.

“Bihotzak funtsezko egia irudikatzen du, garbia, zuzena eta gordina. Barneko egia aldaezin horren sinonimo moduan erabiltzen dut”

Mozorrotu ezin dena, azken batean.
Hori da. Ondo pentsatuta, arrazoia erabaki egokiak hartzeko oso lagungarria da, eta bihotzaren osagarri bihurtzen da egia osoa lortzeko garaian. Baina ukaezina da barnean sentitzen duzuna oso zaila dela arrazoiaren bitartez aldatzea. Abestiak erdibideko puntu bat bilatu beharraz dihardu.

Senari arrazoia ematea, zure izaera oldarkorraren isla izan daiteke. Noizbait esan izan duzu bulkadaz lan egiten duzula. Hala da?
Gauzak nahiko garbi izaten ditut nire musikaren inguruan. Disko berri honen kasuan, horren azkar grabatu eta hain era gordinean eta inongo promoziorik gabe plazaratzeko erabakia, era honetan lan egin nahi nuelako izan da. Alde horretatik inpultsiboa naiz, baina sortzaile bezala, adibidez, erabat kontrakoa naiz.

6.- GAU BAT

“nire begietara salto egin,
itotzeko beldurrik gabe”

Oso ederrak iruditzen zaizkit hitz horiek. Nola idazten dituzu abestien hitzak? Oso emankorra al zara?
Ez, ez naiz batere emankorra. Asko bilatu beharra daukat aurkitu ahal izateko.

Izugarrizko garbiketa lana egiten duzula iruditzen zait. Ez duzu inoiz soberako hitzik erabiltzen, beharrezkoak eta zehatzak dira beti. Anariren antza hartzen dizut horretan.
Tira, Anari kondentsadorerik hoberena da. Anariren musika entzun eta irakurri egin behar da, haren hitzek hamaika interpretazio onartzen baitituzte. Nik behintzat irakurraldi asko behar izaten dut erabat hausnartu ahal izateko. Esaldi bakoitza sententzia filosofiko edo psikoanalitiko baten modukoa baita.

Eta zure kasuan nola ematen da sormen prozesua?
Batzuetan esaldia zuregana bat-batean etortzen da, eta horrek ematen dizu abiapuntua. Ni sortzeko garaian nahiko bisuala naiz eta irudien bidez lan egiten dut sarri. Piszinara edo nire begietara jauzi egitea metafora bisuala da, oso mugara eramandako espresioa. Beste batzuetan esan nahi dudana garbi daukat hasieratik eta era kontziente batean bideratzen dut testua.

Eta bideratze horretan, gauzak kentzen jarduten zara gehienbat, ezta?
Bai, kendu eta garbitu, beti muinera joanez eta ahalik eta hitz gutxienez eta metafora egokienez adierazten saiatuz. Horretan ari naiz beti: saiatu, ezabatu, berriz saiatu… etengabe.

7.- HELTZEA

“ta kolokan dagoen guzia 
erremediorik gabe, onartu 
garai inkonszienteak 
anestesiatik iratzarri 
idealen banderak suntsitu 
mitifikatuei trofeoak kendu 
mitifikatuei trofeoak kendu… 
ta pasaporteari prezio altua jarri…”

Oso gustura nago abesti horren letrarekin.

Hitz horiek interpretatzeko modu bat musika munduko artista mitifikatuez ari zarela izan daiteke. Baina agian beste irakurketa batzuk ere egin daitezke, modu sotilago batean aldarrikapen feminista bat ote dagoen otu zait niri.
Ez naiz feminista sutsu bat, egia esan. Abesti hori berez gurasoekiko harremanarekin dago lotua, haiengandik ikusi eta ikasten duzunarekin helduaroan sartzen zaren garaiarekin. Oro har, gaztea zarenean zure ideologia sozio-politikoa sutsuki defendatzen duzu, baina urteak aurrera doazen heinean, errealitatearen pertzepzio zabalagoa eta osatuagoa izaten dela pentsatzen dut. Gauzak eszeptizismo handiagoz bizi dituzu eta zure ideologia pixka bat arintzen joaten da. Erreibindikazioak ez dira horren “urgenteak” izaten, nire ustez. Abestiaren gaia hori da, politika eta errealitatearen pertzepzioa, alegia. Ni behintzat geroz eta “moderatugoa” sentitzen naiz, edo, beste era batera esateko, lasaiago hartzen ditut gauzak, askoz gehiago erlatibizatuz. Hainbeste ikono, bandera eta trofeoz nekatuta nago.

8.- LURRA

“lurperatu zenitun 
paletakadaz paletakada 
loa kentzen zizuten 
bulkada, beldur, ikarak 
baino lur pilo hura zure barnean 
zuk zeuk pilatu zenula 
ezjakitun edo ez jakin nahian”

Diskoa aurrera joan ahala geroz eta pertsonalagoa iruditzen zait. Lurperatutako bulkada eta beldur horietara iristerako, Saioarena eta ez beste inorena bilakatzen da. Zentzu horretan, abestien sekuentziazioa aldez aurretik pentsatuta dago? Hots, nolabaiteko narratiba bat bilatu al duzu kantuen ordenean?
“Lurra” abestiaren oinarria orain dela denbora dezente irakurri nuen Edgar Allan Poeren ipuin batekin lotua dago. Ipuinaren izenburua El corazón delator da. Irakurri nuen egunetik aurrera beti izan dut gogoan. Ipuin horrek adierazten duenaren antzekoa esan nahi izan dudala uste dut, alegia, krimenak, sekretuak, beldurrak… barnean ezkutatu egiten badituzu, edozein unetan kanpora ateratzeko edo zure kontra “altxatzeko” berezko joera dutela, askotan ametsen bidez. Erabateko kontzeptu psikoanalitikoa da.

“Sekretuak, beldurrak… barnean ezkutatu egiten badituzu, edozein unetan kanpora ateratzeko edo zure kontra “altxatzeko” berezko joera dute”

Josebak esaten zidan diskoak azalean erakusten duena baino aniztasun handiagoa duela bere barnean, eta ez dela folk tankerako abestien bilduma bat soilik. Abesti bakoitzak baduela bere mundua. Batek baino gehiagok disko kontzeptual bat al den galdetu dit. Berez ez dut era horretan planteatu baina egia da “ateak” hitza edo pasabidearen kontzeptua asko errepikatzen dela. Lehen abestian bihotzeko ateak ixten dizkiot beste bati, gero pasaportearen aipamena dator, bihotza hesitzearena, ateak eta hesiak itxi eta irekitzearen ideia asko errepikatzen da diskoan eta bakoitzaren segurtasun ezarekin lotzen dut nire buruan. Abestien sekuentziazioari garrantzi handia ematen diot. Garbi neukan diskoa hasten den bezala hasi beharra zeukala, eta bestalde, hitzez gain sonoritatea bera irizpide izan dut ordena erabakitzeko garaian. Beraz, oso kalkulatuta dago dena.

9.- KONTURATU GABE / ZU NI BI

“Dar-dar 
Azala 
Bor-bor 
Odola 
Dar-dar 
Bularra 
Bor-bor 
Su ibaiak 
Erraietan bulkadak 
Elkarri kolpeka 
Erraietan irrikak 
Dardarka, borborka”

Lehen “bihotza” hitzaren errepikapenaz aritu garenean, harreman pertsonalez, ilusioa, grina eta txinparta galtzeaz hitz egin dugu. Baina “dar-dar eta bor-bor” horretan sexua egon daitekeela pentsatu dut.
Bai, egon badago. Disko honetako letrak gogorrak dira, eta bizitzarekiko irrika galtze horretan, sexua barne dago. Sexua barne erorketa horren beste elementu bat da. Negu hotz horren irudian ez dago goxotasunik, ez dago sentsualitaterik. Jendeak zer esango duen pentsatu gabe muturreraino eraman dut kontzeptua.

Diskoko beste abestietan irudi sexual gehiago aurki al daitezke?
Ez pentsa hainbeste daudenik. Sumendiak eta antzekoak aipatu arren, oro har ez daude sexuari lotuta. Sufrimenduaren intentsitatea dago irudi horietako askoren atzean, beste ezer baino gehiago.

“Zu ni bi” abestia oso haragizkoa eta sentsuala ikusten nuen nik hala ere: “zu / ni / bi  / gu / bat / bi / zu/ ni/ naiz/ zara“.
Tira, bai, hor badago, ahaztuta nengoen baina badu bere sexu ukitua abesti horrek. Oso hitz gutxirekin asko adierazi nahi nuen. Urrutitik gertura eta gertutik berriz ere urrutira, lotura txikien bitartez gizarte osoaren loturetara hedatzeko ideiarekin edo, eta sexu harremana ere hor dago. Sexu afektiboa batik-bat.

10.- OGI APUR ILARAK

“egunen baten,
nork daki? 
ogi apur ilarak 
utziko ditut badaezpada ere…”

Haurrentzako folk puntu alaia, zentzurik onenean, dauka abesti honek, Lorena Alvarez dakarkit gogora.
Bai, hala da, tarteka alderdi jostalari bat ateratzeko joera dut.

Jolasera deitzen du pixka bat abestiak, eta apur ilaren irudi horretan, zure bidea markatuta uzten duzu, agian bizitzan markatu zaituzten une eta pertsonak egon daitezke hor.
Abesti itxaropentsua da guztiz, diskoa tonu positiboan amaitzeko modu bat. Nik, bideari bakarrik ekiteko joera izan arren, abesti horretan badaezpada apur ilarak uzten ditut. Ez bueltako bidea jakiteko asmoz, agian nire intereseko norbait etor daitekeenaren itxaropenaz atzera bueltatzeko bidea aurkitu ahal izan eta pertsona horrekin bat egiteko baizik. Era horretan itxaropenari ate bat irekitzen diot amaieran, nolabait disko osoaren kontzeptua borobilduz.

Zer nolako planak dauzkazu etorkizunerako? Ezer aurreratzerik ba al duzu?
Gauza berriak idazten ari naiz baina ez daukat ezer aurreratzerik oraindik. Frantsesa ikasten ari naiz, oso tematuta nago gainera eta ez pentsa denbora libre askorik uzten didanik. Hala ere, egunero, edo ia egunero, idazteko eta gitarrarekin akorde berriak arakatzen jarraitzeko asmoa dut, eta Josebarekin elkarlanean jarraitzeko prest nago. Hori garbi dut.