Elkarrizketa RSS

2015.01.08

“Kantu bakoitza obra bat izaten saiatzen gara gero eta gehiago”

Elkarrizketa: Gatibu

Abenduak 26 ditu. Euria zarra-zarra ari du kanpoaldean. Bonbereneako eszenatokian, soinua frogatzen ari dira Gaizka Salazar (bateria), Mikel Caballero (baxua) eta Arkaitz Ortuzar (zuzenekoetarako gitarra). Beste bi taldekideak, Haimar Arejita (gitarra) eta Alex Sardui (ahotsa), kamerinoetan aurkitu ditugu Pau Vargas managerrarekin solasean. Haien txanda iritsi bitartean Vargasek gidari lanak hartu ditu Bonbereneako instalazioak erakusteko: txarangaren entsegu areto berria, grabazio estudioa, jantokia… Itxuraldatuta aurkitu dute Tolosako gune autogestionatua, sei urte igaro baitira Gatibuk bertan lehen eta azkenengo aldiz jo zuenetik.

Alex Sardui, Gaizka Salazar, Mikel Caballero eta Haimar Arejita.

Euritan dantzan diskoak ekarri ditu gernikarrak bueltan Tolosara. Eta diskoarekin batera, hainbat aldaketa izan dira taldearen lan egiteko moduan. Taldearen diskoak argitaratzeaz eta kontzertuen kontratatazioaz arduratzen zen Baga-Biga enpresarekin lan egiteari utzi dio Gatibuk, eta diskoa bere kasa argitaratu du hiru formatutan: CD, LP eta USB giltza. Alderdi komertzialetik izan zitzaketen balizko beldurrak Durangoko Azokak uxatu zituen: azokara eramandako ale guztiak saldu zituzten, 4.300. Aldaketarik deigarriena ordea, management-ari dagokio, horixe baita Baga-Bigaren alderdirik lehiakorrena. Hainbat urtetako harremanaren ostean, “lan egiteko beste era bat” bilatu du taldeak eta Panda Artist enpresarekin egin du akordioa —Berri Txarraken konpainia berbera da, aldi batez Willis Drummond-ek ere izan zuena—. “Gauzak berdin eginez ez genituzke emaitza ezberdinak lortuko”, diote.

Bonbereneako gazteek sukaldatutako pasta zerbitzatzen diguten bitartean piztu dugu grabagailua.

Haimar, Bilboko Aste Nagusian topo egin genuenean, zalantzati eta kezkatuta antzeman zintudan, artean ez zenuten batere argi zer egin: beste disko bat grabatu, kantu solte batzuk bakarrik eta sarean jarri… Azkenean, erdibidetik jo duzue: diskoa, baina sei kantukoa bakarrik.
HAIMAR AREJITA: Aldaketak egon dira, eta aldaketak egon direnez dena ez da argi egon hasiera-hasieratik. Ez dut uste gure moduko talde batek behar-beharrezkoa duenik disko oso bat egitea; zein den zure helburua, ondo funtzionatzen duten bizpahiru kanta baldin badituzu zure errepertorioari eransteko eta zuzenean jotzeko, nahikoa da. Badakit 10 abestiko disko bat obra bat dela, intentzio batekin egina dagoela igual, eta osotasun bat duela. Baina beste formatu batzuk ere baliagarriak dira.

Estudioko bosgarren diskoa duzue Euritan dantzan —seigarrena Zuzenean bizitzeko gogoa (2010) zuzenekoarekin—. Kantak egitea gero eta zailagoa gertatzen zaizue, gero eta zorrotzagoak zarete zeuen buruarekin, edota kantuek igaro beharreko iragazkiaren zuloak gero eta txikiagoak dira?
H.A.: Zalantzarik gabe, gero eta zailagoa gertatzen zaigu. Zenbat abesti dauzkagu eginda?
ALEX SARDUI: 45.
H.A.: 45 abesti egin ditugu jada, eta klaro, ez dugu eskaini nahi edozer. Apur bat tilin egiten duena eskaini nahi dugu, eta hori gero eta gatxagoa da. Batzuetan ez da irteten. Eta ez bada irteten, ezin da behartu.
GAIZKA SALAZAR: Abuztuan gauza asko airean ziren. Kantak ez zeuden bukatuta, ez genuen batere argi. Grabatzen hasi baino astebete lehenago estudioan sartu behar izan genuen Pitugaz [Iñigo Etxebarrieta taldearen estudioko eta zuzeneko soinu teknikaria] entseatzeko…
MIKEL CABALLERO: Hori klabea izan zen. Nahiko justu gindoazen estudiora, eta Pituk astebete lehenago itxi gintuen han. Funtsezkoa izan zen kantuak biribiltzeko eta puntua hartzeko.
G.S.:. Uztailean ere astebeteko beste saio intentsibo bat egin genuen, denak sartuta baserri batean.

“Ez dugu edozer eskaini nahi, apur bat tilin egiten duena baizik, eta hori gero eta gatxagoa da. Batzuetan ez da irteten. Eta ez bada irteten, ezin da behartu”

Aurreko diskoak zazpi kantu zituen; honek sei, eta horietako bat bertsio bat da… Ez duzue erreparorik lan txikiak plazaratzeko.
A.S.: Laburra baldin bada, ondo taldearentzat eta ondo jendearentzat. Taldearentzat, abestiak hobeto zaintzen dituzulako, mimatzen dituzu gehiago. Eta jendearentzat, diskoa merkeago ateratzen delako horrela, 10 euroko prezioa jarri ahal diozu, eta nahiko eskuragarria da jendearentzat. Alde biak batzen badituzu, ateratzen da formatu txikia baina nahiko dentso eta potentea.
H.A.: Dena dela, jende asko kexatu da laburra delako. Baina bueno, guk horiei zer esango diegu ba… Errellenoak…
A.S.: Hobe da jendeak esatea laburra eta gutxi dela, 10 kantuetatik 3 bakarrik gustatu zaizkiola esatea baino.

Zuen kasuan, ulergarria da jokaera hori. Gatibu kantuen talde bat delako, eta ez horrenbeste disko edo obra oso batekoa.
H.A.: Bai, bagara abestiak egiten dituen talde bat, zuk esan duzun moduan. Kantuak egiten ditugu, eta alde horretatik saiatzen gara kantu bakoitza obra bat izaten. Saiatzen gara konbentzitzen ez gaituen kanturik ez sartzen. Ez dakit beste taldeek zer egiten duten, baina gu saiatzen gara hori zehatz-mehatz betetzen. Eta ez badago kantu gehiago, ez dago.

Diskoaren aurkezpena Donostiako Boulevarren egin zuen Gatibuk. (Jon Urbe /Argazki Press)

Zer eskatzen diozue kantuari balekoa izateko? Noiz baztertzen duzue?
A.S.: Ez zaigunean gustatzen. Zer edo zer eduki behar du estrukturan, eta falta baldin bazaio, ez gara konplikatzen. Zuzenean baztertu egiten dugu eta beste ideia batera pasatzen gara.
G.S.: Disko honetan baztertu ditugu bizpahiru kantu edo ideia.
A.S.: Badago kantuak egiten dakien jendea, guk baino gehiago, diskoan 12-13 kantu sartzen dituena eta beste bizpahiru kanpoan uzten dituena.
H.A.: Badago oso emankorra den jendea. Ekoizpen erritmo izugarria duena. Guk ez ditugu kantuak txurroak moduan egiten, gure erritmoa daukagu eta kito. Hori da errealitatea. Agian beste batean disko bikoitz bat aterako dugu.
A.S.: Bai, hamalaukoa!!

(Barre algarak)

Gatiburen indargunea, leloa da?
H.A.: Egia esan, beti topatzen dugu estribillo bat. Edo nahiko abesti mota klasiko bat, estrofa bat eta estribilloa, sinplea estruktura aldetik eta funtzionatzen duena. Uste dut beti funtzionatuko duela nahiko ondo horrelako formula batek. Onak badira estribilloa, estrofa eta esposaketa, hori beti da gauza bat kristorena. Niri oraindino gehien gustatzen zaizkidan kantuak horrelakoak dira, pin pan pun. The Clash, Ramones…
G.S.: Baina gero bost minutuko abestiak egiten ditugu.
H.A.: Bai, baina estrukturak ez dira oso konplikatuak.
A.S.: Diferenteak bai.
H.A.: Larregi garatu barik, larregi joan barik adarretatik. Hori ere egin daiteke, nonbaitetik joan eta ea noraino iristen zaren, baina nahiago dugu klasikotasun bat jarraitu. Agian apur bat kontserbadorea izatea da, baina horrela da.

Kantu bilduma gisa ikusten dut Euritan dantzan. Sei kantuak elkarren artean oso ezberdinak dira. Bakoitzak ekoizpen propio bat izan duela ematen du.
H.A.: Uste dut Gatiburen disko guztiek izan dutela ezaugarri hori, hau da, abestiak euren artean nahiko joera ezberdinekoak izatea, baina agian azken diskoetan gehiago nabarmendu da hori. Hasierako diskoek ekoizpen aldetik ukitu homogeneoago bat zeukaten agian, baina orain bai bilatzen dugu kantu bakoitzari tratamendu ezberdina ematea. Hor Iñigoren papera sartzen da. Entzuten duenean, berak bere erara digeritzen du eta bere ideiak ditu. Interesantea da jende ezberdinak zelan eroaten duen abestia bide batetik edo bestetik. Gustatzen zaigu gero eta gehiago ekoizpena zaintzea.

“Motibagarria da aldaketa. Berba beste era batera egiten da, beste ilusio eta beste proiektu batzuk daude, eta beste estrategia batzuk hartzen dira”

“Euritan dantzan” singlean soinu modernoa, ia dance, hartu duzue, baina “Zumarragako trena” rockaronleroa da, “Bizitzen badakit”-ek Itoizen pop ukitu handia du… [Arejitak eta Salazarrek Itoizen omenezko Espaloian taldean jotzen dute]
H.A.: Bai, badu, gitarran, erritmoetan…

Eta “Egun bat”-en sarrerak Blurren “Song 2″ dakar gogora…
H.A.: Bai, horrela irten zen, baina horren jakitun izanda, saiatu ginen aldentzen.
A.S.: Kantu guztiek izaten dute beste zerbaiten antza. Gero bakoitzak bere interpretazioa egiten du.

“Loretxoa”-ren bertsio bat ere grabatu duzue, nahiko harrigarria, country & western ildoan.
H.A.: Abesti hori moldatu genuen orain denbora pila bat, eta zuzenean jotzen genuen batzuetan. Ondo etortzen zitzaigun diskoa betetzeko… kar kar.
A.S.: Azken egunean egin genuen.
H.A.: Abesti horren grabazioa di-da egin genuen, ez ekoizpenik ez ezer, bapatekoa.

Diskoa zuen kasa argitaratu duzue, eta horrekin batera management konpainia ere aldatu duzue. Zer gogoeta egin duzue erabaki hori hartzeko?
A.S.: Beti izan dugu buruan, baina ez genuen urratsa ematen. Oraintxe ikusi dugu momentua gure burua beste istorio batean sartzeko eta arriskatzeko.
M.C.: Eskaini diegun diskoetxeek ere ez dute atera nahi izan diskoa.
H.S.: Bizpahiru diskoetxerekin izan gara, baina ez gara ados jarri.
A.S.: Bakoitzaren hitz egin eta gero erabaki genuen geure kabuz egitea, erantzukizuna geure gain hartu eta talde moduan lan egitea. Baldintzak betez gero, proiektua aurrera joan liteke. Momentu honetan, Durangori esker, aurrera bota dugu eta pozik gaude gure apustuarekin. Onerako edo txarrerako, Gatibuk lauron pentsamenduarekin egiten du aurrera.
H.A.: Managerra aldatzeak eragina izan du erabaki horretan. Pauk uste zuen bideragarria zela denok lan eginda, eta jakinda denontzat ekarriko duela ardura maila igotzea, autoekoizpena aurrera eramatea gure artean. Zenbaki aldetik, bideragarria zen. Sinetsi egin dugu eta apustua egin dugu. Aukera zegoen diskoa Baga-Bigarekin atera eta management konpainia aldatzeko, baina hor gelditu da.

15 urtetan sei disko egin ondoren horrelako erabaki bat hartzeak taldearen kohesioa sendotu baino ez du egiten, ezta?
G.S.: Sentitzen genuen aldaketa bat behar genuela. Uste dut hau dela egin genezakeen onena. Geuk ekoitzi, geuk ordaindu, managerraz aldatu… horrek ekartzen duen arriskuarekin.
H.S.: Erronka berri bat da. Horrelako gauza batek adrenalina injekzio bat ematen dizu. Arriskuak beti dauka emozioa, ondo irteten bada aurrera egiteko motibazio handia ematen dizu, eta bai, bada taldearen kohesioa indartzea. Oraingoz, taldea berrindartuta atera da.

Durangoko Azokara eramandako diskoaren 4.300 aleak saldu zituen Gatibuk. (Marisol Ramirez / Argazki Press)

Zergatik aukeratu duzue Panda Artist? Zein helbururekin?
A.S.: Bultzada bat behar genuen. Guk kontrolatzen ez ditugun esparruak kontrolatzen dituzte. Sare sozialak, esate baterako. Interesatzen zaigu teknologia berrietan egotea, zer dagoen ikusteko eta lantzeko. Motibagarria da ere bai aldaketa: berba egiteko eta negoziatzeko modua diferentea izaten da. Berba beste era batera egiten da, beste ilusio eta beste proiektu batzuk daude, eta beste estrategia batzuk hartzen dira.
H.A.: Emaitza ezberdinak nahi genituen aurrera begira. Beti leku berean geratzen bazara, aspertu egin zaitezke. Gauzak berdin eginez ez genituzke lortuko emaitza ezberdinak. Lan egiteko era ezberdin bat nahi genuen. Ikusten ari gara jada lan egiteko moduak ezberdinak direla. Beste era bateko puntoa ematen diote asuntoari. Eta berritasun horrek freskotasuna ekartzen du.

Lortu nahi dituzuen emaitza ezberdin horien artean dago Euskal Herritik kanpora gehiago zabaltzea?
H.A.: Hori beti eduki dugu buruan, zelan ez duzu nahiko…
G.S.: Baina ez da erraza…
M.C.: Baina hainbeste diru galdu gabe.
G.S.: Ateratzen bazara, beti galtzen duzu. Pauk kontaktu gehiago ditu kanpoan, asko mugitzen da mundu horretan, eta pixkanaka lortuko ditu fruituak. Oraindik goiz da.
H.A.: Bai, hori izan daiteke arrazoietako bat, eta lan egiteko beste era bat ere bai.

Lehen Oihukan, gero Baga-Bigan… hasieratik Ritxi Aizpuru izan duzue alboan.
H.A.: Bai. Baina talde batek bere bidea topatu behar du eta batzuetan aldatzea ona da… Pena ematen dizu betiko harreman bat apurtzeak, baina emaitza ezberdinak lortzeko aldatu egin behar da. Ikusiko dugu zer ematen duen honek.

“Diskoetxeen papera gaur egun oso zaila da, eta uste dut desagertzera joango direla gehienak. Erronka oso txarra dute”

Zer etorkizun aurreikusten diozue diskogintza tradizionalari?
A.S.: Diskoetxeek urte asko daramatzate bizitzen diskoei esker. Agian gertatuko da diskoetxeen figura desagertuko dela. Azken finean, produkzio batean norberak bere diskoa pagatu behar badu, jendeak erabakiko du bere kabuz egitea: zergatik pagatu behar diot diskoetxeari, gero aparte dirua ateratzen badu nigaz. Diskoetxeek hori kontuan izan beharko lukete, bizitzen segitu gura badute. Euskal musikak behar du meneo bat, eta ez bakarrik bizi antzinako errentez eta antzinako proiektuez.
G.S.: Diskoetxeek lan egin dute euskal musika zabaltzeko…
A.S.: Noiz?
G.S.: Urte guzti hauetan. Beste gauza bat dirua irabazi dutela.
A.S.: Euskal musikarekin egin dutena poltsikoak hobetzea izan da.
H.A.: Euskal musika eta musikariak egoteko, diskoetxeak behar izan dira.
A.S.: Eta horregatik daude. Baina lehengo bidea da hori. Franco hil ez bazen eta Interneta egon bazen, igual diskoetxeak ez ziren existituko.
H.G.: Tabernekin gertatzen den gauza bera da. Tabernak gero eta garrantzi txikiagoa dute herri askotan. Zergatik? Gazteak ez doazelako. Nahiago dute erosi supermerkatuan eta lokalera joan. Internetekin musika hedatzeko eta promozionatzeko era berriak daude. Ez baduzu diru pila bat disko bat grabatzeko, diskoetxeak ez du zugatik inbertituko, baldin eta ez baduzu disko asko saltzen. Hortaz, talde txiki edo ertainei diskoetxeak ez zaizkie interesatzen: ordainarazten dizute disko guztia, masterra eman behar diezu, eta gero zabalpenaren ez dakit zenbat ematen dizute. Orduan, esaten duzu: nik egingo dut. Guri lehen diskoetan mesede egin zigun diskoetxe batekin lan egiteak: diskoak saltzen ziren garai hartan, promozioa egin zigun diskoetxeak… Orain badugu ibilbide bat eginda eta ez dugu horrenbeste behar diskoetxe baten babesa, jende asko ezagutzen dugu, kazetariak eta abar, Alex telebistan ateratzen da, pertsonaia bat da eta horrek engantxea du…
G.S.: Egokitu egin behar dira diskoetxeak. Lehen egokitu ziren management-a ere eurak eramaten hasi zirenean.
A.S.: Eraman ez, kobratu! Eraman, zeuk eramaten duzu eta zeuri kobratzen dizute portzentaia bat. Diferentea da, oso. Eta hori ez da diskoa pagatzea. Diskoetxeak ari dira taldeei ateratzen inoiz baino gehiago.
H.A.: Diskoetxeen arazoa da ez direla diskoak saltzen. Orduan, nondik atera dezateke dirua? Diskoetxeen papera gaur egun oso zaila da, eta uste dut desagertzera joango direla gehienak. Erronka oso txarra dute.
A.S.: Diskoetxeek beti esan dute ez zegoela dirurik, ez orain eta ez duela 20 urte.
H.A.: Baina duela 20 urte baldintza askoz hobeak ematen zizkizuten. Guri ere bai.
G.S.: Lehen diskoko baldintzak eta orain eskaintzen dizkigutenak erabat diferenteak dira.
A.S.: Taldea bat edukitzea ere erronka gatxa da, eta diskoetxeak taldeei esker bizi dira, ez alderantziz.
H.A.: Lehen taldeak behar zuen diskoetxe bat. Zuek, Exkixun, diskoetxerik gabe ez zenuten ezer egingo. Eta gu Gatiburen lehen diskoarekin ere ez. Baina gaur egun ez dira saltzen diskoak. Gu bezalako talde batek agian permititu dezake diskoetxe bategaz egitea traturen bat, baina beste talde askok ezin dute, ez die merezi. Hobeto da eurek egitea, eta kontzertuetan saltzea.