“Egungo gazteak irekiagoak direla iruditzen zaigu”

Berako MIK estudioetan grabatutako Zuzenean diskoa (Kriston Zintak, 2015) da Petra talde donostiarraren aurkezpen lana. Estreinako disko iradokitzaile eta ia psikoaktibo hau denbora luzez eta artisauaren pazientziaz ondu dute entsegu lokalean. Sebas Legarda (gitarra), Mikel Ramirez de Alda (bateria), Sergio Martinez Erizo (gitarra, ahotsa), Igor Berrios (baxua) eta Imanol Saizar (organoa, ahotsa) dira Petrako taldekideak. Urriaren hasieran Urretxun eman zuten kontzertuaren aurretik talde osoarekin bildu ginen Petraz, desertuaz, Donostiako musika mugimenduaz eta tarteko guztiaz hitz egiteko.

Petra taldeko kideak. (Jon Urzelai)

Nortzuk dira Petra?
Gure denbora librean lokalean elkartzen den lagun talde bat gara. Hasieran asko inprobisatzen dugu eta gero joaten gara abestiak osatzen. Hala ere, garrantzitsuena da lagun talde bat garela; beste hainbat taldetan ez bezala, guk ez dugu taldearen bidez elkar ezagutu, lehenagotik ginen lagunak. Sebas eta Erizo izan ezik, besteok batera ikasi dugu instrumentuak jotzen.

Galdera hori egin dizuet, zuek ezagutu aurretik lagun bati Petrari buruz galdetu nionean zera erantzun baitzidan: Wooden Shjips euskaldunak dira. Zer iruditzen zaizue?
(Barreak) Abesti pare batean izan liteke, baina egia esan gure abesti guztiak desberdinak dira; batzuk badira oso Wooden Shjips-en estilokoak, bi urtez gutxi gorabehera asko entzun baikenuen talde hori. Igorrek eta Mikelek egiten zuten irratsaioan [Sumendi Nagia, Ttan-Ttakun Irratia] jartzen zuten. Geroago Mogambon ikusteko aukera izan genuen, eta bai, erreferentzia garrantzitsu bat izan daiteke.

Konparaketa ongi hartzen duzue, beraz?
Bai, noski. Bi taldeok badugu antz pixka bat esentzian. Haiek ere nahiko naif-ak dira; lider bat dute, musika ondo jotzen dakiena, eta besteak hasiberriak ziren taldea sortu zutenean. Gurekin antzeko zerbait gertatzen da; gure kasuan, Sebas zen taldeko lider eta musikari bakarra Erizo batu zen arte (barreak). Haiek ere lagunak ziren, talde bat egitea erabaki zuten, eta riff errazetatik abiatu ziren. Geu bezala.

Space-rock, psikodelia, desert-rock edota kraut-rock zantzuak sumatu daitezke zuen musikan, are rock pasarte agresiboago batzuk ere. Hala ere, afixa gehienetan post-rockaren etiketa jartzen dizuete. Izen gehiegi gauza onerako. Nola sentitzen zarete etiketa anabasa horretan?
Etiketak zailak dira, eta pertsonalki ez zaizkigu gehiegi gustatzen. Gauzak sailkatzeko beharrezkoak diren arren, dena sinpleagoa da. Influentziak hor daude eta ez ditugu ukatzen, baina etiketak motz gera daitezke, gaur egun egiten ari garenak agian ez duelako lehen egiten genuenarekin zerikusi handirik. Hori bai, post-rock eta post-hardcorearen zakuetan dena sartzen da; beraz, gu ere hor gaude. Gu hardcorean hazi gara.

“Etiketak motz gera daitezke, gaur egun egiten ari garenak agian ez duelako lehen egiten genuenarekin zerikusi handirik”

Zuen proposamenak kutsu etereoa eta ia lisergikoak diren pasarteak ditu, baina rock zuzenago batekin uztartu eta oreka bilatzeko ahaleginaren ondorioa dirudi. Natural ateratzen zaizue ala batzuetan galga zapaldu eta zeuen buruari zehaztasuna eskatu behar izaten diozue?
Bai, inprobisazio fase bat izaten dugu baina gero hori guztia lotu beharra dago. Egindako guztia neurtu eta abesti bat egiten hasten gara orduan.

Ez duzue inoiz 20 minutuko abesti luze horietako bat egiteko tentaziorik izan?
Hasiera batean instrumentuak menperatzen ez genituenez, dena lotzeko zati zerebral hori oso nekeza egiten zitzaigun, eta urteak eman ditugu abesti berdinekin bueltaka. Orain, ordea, ikasten joan garenez, gaitasun handiagoa dugu konposatzerako orduan.

Petra izenak Jordaniara garamatza, “Agadez” abestiarenak Saharako desertura eta “Hiri Santua”-k Jerusalemera… Izenek puntu exotiko eta misteriotsu bat emateaz gain, lurralde horietako influentziarik edo erreferentziarik ba al daukazue musika egiterakoan? Entzuten duzue hango musikarik?
Bai, erabat. Hango musika entzutetik etorri zitzaigun lurralde horiekiko interes zabala, ez soilik musikala. Erreferentzia asko ditugu: afrikarrak, arabiarrak… Lehen aipatutako irratsaioan India, Thailandia eta beste hainbat tokitako musika jartzen hasi ziren eta denok batera hasi ginen talde horiek entzuten. Tinariwen, Bombino eta beste hainbeste. Aipatu dituzun izen horiei dagokienez, badute kutsu espiritual bat komunean eta taldeak gurekiko bai ekarri duela lanketa moduko bat alor horretan, barrura begira. Musikaz aparte, gure artean horrelako kontuez asko hitz egiten genuen, batez ere hasieran, eta oso hezitzailea izan da. Gerora pixka bat mekanikoago aritu gara, talde normal baten moduan, baina badu kutsu hori, diozun moduan. Baina Petra izena lehenagotik dator. Era intuitiboan jarri genion; hasieran zaratatsuagoak ginen, bi baxu eta gitarra bat baikenituen, eta baxu horietako bat distortsioarekin jotzen genuen; beraz, oso bortitza zen egiten genuena. Hortik dator Petra, harriarekin lotzeko-edo. Baina taldearen egungo izaerarekin ere oso bat dator.

Petraren logotipoa.

Nolakoa izaten da sortze prozesua? Denok batera entsegu lokaleko jam sesioetan sortzen dituzue abestiak edota ideiak aurretik zehaztuta eraman ohi dituzue etxetik?
Bietatik. Batzuetan batek riff bat ekartzen du etxetik eta horren gainean eraikitzen dugu kantua. Beste batzuetan hogei minutuz inprobisatzen egon gaitezke, baina entseguak grabatzeko ohitura hartu genuenez, gustuko zatiak berreskuratu ahal ditugu gero.

Diskoak pasarte instrumental luzeak dituen arren, kantatu ere egiten duzue. Zeren ingurukoak dira zuen letrak? Lehen aipatutako kultura interesgarri horiekin loturarik al dute?
Beti bilatu izan dugu letrak oso zehatzak izan ez daitezen, metaforikoak eta irakurketa desberdinak dituztenak izatea. Askotan hitz egin dugu geure artean horrelakoez, eta buelta asko ematen dizkiogunez, kosta egiten zaigu hitzak amaitzea. Hasiera batean taldea instrumentalagoa zen ez ginelako denera iristen, baina orain gauza gehiago egiteko gai garenez, sortzen ditugu hitzak, eta naturarekin dugun harremanaz eta antzeko gaiez izan ohi dira. Saiatzen gara adostuak izan daitezen, talde gisa ideia bateratu bat transmititzeko. Ez du inork ezer ekartzen etxetik prestatuta, demokrazia absolutista da gurea (barreak). Aipatu nahiko genuke Aitor Azkona lagunak ere lagundu digula letrekin.

“Oso gaztetxoak ginela hasi ginen Mogamboko kontzertuetara joaten; han denetarik ikusi dugu eta ikuspegi ireki bat izaten ikasi dugu”

Pasarte instrumental luzeak jorratzen dituzten taldeak gero eta gehiago dira, baina gutxi dira zuenak bezalako mantra eta bidaia lisergiko modukoak eskaintzen dituztenak Euskal Herrian. Baliteke Mogambok urtetan, edota Dabadabak azken aldian, egindako lanaren eraginez jendea ohituago egotea horrelakoetara. Zuek giro horren semeak al zarete?
Bai, guk Mogambon elkar ezagutu genuen eta bertan hazi gara. Hortik datorkigu agian gure makarrismo puntua. Oso gaztetxoak ginela hasi ginen Mogamboko kontzertuetara joaten, bertan denetarik ikusi dugu, eta ikasi dugu ikuspegi ireki bat izaten. Begiak irekitze horrek bultzatu gaitu kontzertuak ikusteko beste hainbat tokitara joatera: Azkoitira, Zarautzera edota Getariara. Getariara, adibidez, garai batean ia astero joaten ginen kontzerturen bat ikustera, askotan taldeak aurretik ezagutu ere egin gabe. Horrela sorpresa asko hartu ditugu, beti egon gara musika berriaren bila, dela kontzertuetan, dela irratian… Irratsaioaren bidez talde asko ezagutu genituen, batez ere mantra horiek egiten zituztenak. Om taldea, adibidez, inflexio puntu bat izan zen, bi notarekin abesti bat egin zitekeela erakutsi zigun.

Mogambo, Matadeixe, Getaria eta Zarauzko gaztetxeak… aipatu dituzue. Ohikoa da entzutea belaunaldi berriek ez dutela horrelako proiektuen aurrean erantzuten. Zuek nola ikusten duzue kontua? Horrekin batera, entzulegoa aldatu dela iruditzen al zaizue?
Lehenengo galderaren harira, juxtu atzo Kortxoeneako 25 urte inguruko kide batekin egon ginen horretaz hitz egiten eta berak zioenez, gazteak ibiltzen dira. Lehen Atabal bezalako lokalak zeuden, gaur egun ez daudenak, baina gaur egun Kortxoenea bera eta beste hainbat leku daude. Hark esaten zigun balitekeela talde txikiek aurrera ateratzeko aukera gutxiago izatea gaur egun, baina egon badaudela. Gu seguru gaude badaudela perlatxoak hortik zehar.

Bigarren galderari dagokionez, lehenagoko entzuleak oraindik ere hor daude eta berriak etorriko dira. Gaur egungo gazteak irekiagoak direla iruditzen zaigu, ez direla estilo bakar batera lerrokatzen. Baliteke musika kontsumitzeko eta egiteko modu baten amaieran egotea, inflexio puntu batean egotea, eta gu izatea belaunaldi zahar horren azkenak. Gazteek beste ikuspegi batzuk dituztela iruditzen zaigu, orain arteko formak berrikustekoa eta bide berriak hastekoa. Jende askok esan ohi du gazterik ez dela ikusten kontzertuetan; baliteke oraindik ezkutuan dagoen zerbait izatea, beraien txoko eta egongeletan gertatzen ari den zerbait, eta urte batzuk behar izatea hori guztia azaleratzeko.

Ez zarete pesimistak, orduan.
Ez, badago ezkorra izateko beste hainbat arlo.

Kultur Hiriburua, Tabakalera, Dabadaba, Doka… Donostiak loraldi bat bizi du ala espejismo hutsa da?
Ez dakit dena zaku berean sartu daitekeen. Hala ere, 90. hamarkada amaieran Donostian kalera ateratzea oso latza zen, patxanga besterik ez baitzen entzuten, eta hori aldatu egin da. Orain jendea kontzertuetara joaten da, planaren parte da. Lehen Mogambo eta Bukowski besterik ez zeuden eta orain badira kontzertuak programatzen dituzten beste areto batzuk. Dabadabak egin duena, taberna bakarra izanda, sekulakoa da. Oraingoz gehiago egin du Dabadabak Tabakalerak baino. Donostia aldatu da, loraldi bat badago eskaintzan. Agian instituzionalki lagundu da interesatu delako, sortu diren proiektu erraldoi horiek justifikatzeko, baina hala ere, bai, badago loraldi txiki bat. 2016ari dagokionez, aipatu nahi genuke haien asmoen artean ez dagoela talde txikiei laguntzea, ez dago lanketa sendorik. Talde eta kontzertu potoloagoetan aldaketa bat sumatu da baina musikagintzan oso gune ahulak daude oraindik. Donostiako talde gehienok hiritik kanpora joan behar izaten dugu entseatzera; Astigarragan daude asko, adibidez. Eta hori oso egoera penagarria da. Geuk 30 urte inguru eta lana izanda, aurrera egin dezakegu baina talde gazte hasiberri batek ez dauka aukerarik. Gipuzkoako hainbat herritan taldeei lokalak eman izan zaizkie eta musika aretoei traba gutxiago ezarri; hemen oso zorrotzak izan dira eta horrek min handia egin du. Herrien inbidia izan dugu askotan. Horren adibide izan daiteke gu ere nora joan izan garen kontzertuak ikustera: Irun, Bera, Zarautz, Getaria… Ikusi behar da loraldi hau momentuko moda hutsa den edo ondorio positiboak izango dituen bertako jende arruntarengan eta musikariengan. Lokalik gabe ez dago talderik.

“Gipuzkoako hainbat herritan taldeei lokalak eman zaizkie eta musika aretoei traba gutxiago ezarri; Donostian oso zorrotzak izan dira eta horrek min handia egin du”

Diskoa binilo formatuan kaleratu duzue Kriston Zintak kolektiboaren bidez. Zer da Kriston Zintak?
Lagun arteko ekimen bat da. Konturatu ginen geure inguruan bazirela talde ugari grabazioak zituztenak, etxean gordeta, kaleratu gabe. Guk ere, lagunak izanagatik, ez ditugu entzun horietako asko. Pentsatu genuen dokumentu horiek edizio bat merezi zutela, formatu fisiko bat. Kasetea merkea eta erraza zela ikusita, gu geu etxean grabatzen hasi ginen, inbertsio handien beharrik gabe. Horrela, bost talderen beste hainbeste kasete atera ditugu, 50 aleko edizioetan, eta gerora geure taldeen grabaketak ere plataforma honen bidez argitaratu ditugu. Hala ere, kasetetik harago joan gara eta Petra eta Erroma taldeen diskoak binilo formatuan argitaratu ditugu. Badugu lagun baten komiki bat argitaratzeko ideia ere. Asmoa adiskideak laguntzea da, azken finean.

Binilo formatuan kaleratu da Petraren lehen diskoa.

Zuotako batzuk Erroma, Arrotzak, Curasan edo Superdozer bezalako taldeetan aritutakoak zarete edota zabiltzate. Nola uztartzen dituzue proiektu horiek guztiak? Ba al dute eraginik Petran?
Petra bizi dugun era berean bizi dugu egoera hori. Interes desberdinak ditugu eta gogoko dugu beste jende batekin ere jotzea. Hasiera batean talde desberdinetako jendea elkartu eta jam session modukoak egiteko ohitura genuen; izan kontuan lokala 13 pertsonaren artean konpartitzen dugula eta normala zaigula beste batzuekin jotzea. Horren ondorioz, talde asko sortu dira sei metro koadro eskasetan: Erroma, Aguinaldos, Curasan, Adrenalized, Menú del Día, Felpudo, Arrotzak, Superdozer, Vinilo Riding Rocket… Talde batean ikasitakoa beste batean aplikatzen duzu eta musika bizitzeko era aberatsagoa da. Gure belaunaldia osoa nahastuta dago. Dena den, talde batean baino gehiagotan egotea gogorra izaten da batzuetan.

Aurrera begira ze asmo daukazue Petrarekin?
Abesti berriak sortu eta kontzertuak eman. Guretzat diskoa grabatzeak fase aldaketa bat ekarri du: abestiak grabatu ditugu berriei leku egiteko. Kanta berriek beste sakontasun bat dute eta ondo etorri zaigu behingoz zaharrak grabatzea berriz konposaketari ekiteko.

Amaitzeko, egungo euskal musika zer moduz ikusten duzue osasun aldetik?
Baliteke irekiera prozesu bat egon izana. Lehen etiketa eta klixe gehiago zegoen eta orain askatasun handiagoa nabari da, jendearen ausardiari esker. Inflexio puntu bat egon zen agian Dut taldearekin, Berako Gutariko Bat eta antzekoekin batera, Andoaingo eztanda ere hor zegoen… Horrelako proposamenek eragina izan dute eta gaur egun kontua ez dago hain estandarizatua euskarazko musikan. Momentu polita bizi dugu. Lehen, duela 10 urte, underground talde horiek, Borrokan adibidez, oso-oso ezezagunak ziren. Orain geroz eta jende gehiagorengana iristen dira eta uste dugu merezi dutela, egindako lanagatik eta ekarri duten arrisku puntuagatik. Joseba Irazokiren ibilbidea ere oso adierazgarria da zentzu horretan. Guk Mogambon ikusi eta flipatu genuenetik orain arte arreta erakartzea lortu du. Eta merezi du.