“Erraietara itzuli nahi genuen, lehengo doinu eta melodia azkar horiek lantzera”

2018an, banandu eta hamaika urtera, hasi ziren Añorgakoak taldearen itzulerari buruz hitz egiten. 2020ko urtarrilean etorri zen iragarpena: Asgarth oholtzara bueltatuko zen eta disko berri bat prestatzen hasiko zen gainera. Pandemiak asmoak zapuztu zizkien, ordea, baina Hilotz taldetik etorritako bi partaide berrirekin (Etxahun Urkizu bateria jolea eta Mikel Yarza baxu jolea) kantu berriak konposatzeari ekin eta 2022ko abenduan argitaratu zuten diskoa. Orain kantu berriak aurkezten ari dira zuzenekoetan. Hitzordu garrantzitsua dute, etzi, irailaren 29an, Dimetal (Dima, Bizkaia) jaialdiaren lehenengo egunean joko baitute. Telefonoaren bestaldean Asier Enbil abeslaria izan dugu ia 70 minutu iraun duen galdeketa intentso honi erantzunez.

Asgarth taldea, gaur egun.

Hemen da, eskuartean daukagu jada, Asgarthen lan berria. Uste baino gehiago itxaron behar izan zenuten azkenik 2022ko abenduan argitaratu zen arte. Pandemia etorri zen eta plan guztiak hankaz gora geratu ziren, ezta?
Bai. Urte askoren ondoren, bueltatzea erabaki genuen 2019an. 2018an egin genituen gure arteko lehen elkarrizketak eta bueltazea adostu genuen. Elkartu, musika egin eta gure abestiak jotzea zen asmoa; abesti berriak sortzen baziren, are hobeto. Martxan hasi ginen eta egia esan  iragarri genuenerako 2020ko urtarrila zen jada… pentsa zer etorri zen hortik bi hilabetera! Dena zapuztu zen eta gure proiektua atzeratu behar izan genuen.

Diskoa egina zegoen ja ordurako?
Ez, egin gabe zegoen. Lokalean sortutako abestiren bat egina geneukan arren, diskoa egin gabe zegoen. Hasieran, asmoa aurreko diskoetako kantuekin bira bat egitea zen, gure jarraitzaileak gutaz oroitzeko eta ezagutzen ez gintuenari heltzeko.

Gero bigarren fase bat etorriko zela pentsatzen dut, material berriaren aurkezpenarena alegia.
Bai, asmoa hori zen. Betiko abestiekin kontzertu batzuk egin ondoren eta bira horren punch hori galtzean disko berriarekin buru belarri sartzea.

2020ko urtarrilean egin zenuten iragarkia; gero konfinamendua iritsi zen eta plan guztiak hankaz gora gelditu ziren, jende guztiarenak bezala. Baina zuek ja disko berriarekin zenbiltzaten. Estudioa hartua zenuten?
Haritz Harreguyrekin hitz eginda genuen, baina oraindik data zehatzik gabe. Gure asmoa zen 2020ko irailean grabatzea, baina ez zegoen oso zehaztuta. Azkenean egia da oraindik bi edo hiru abesti bakarrik genituela eginda, eta diskoa osatzeko abestiak falta zirela. Horretarako erabili genuen konfinamendua: zuzenekoak eman ezin genituenez, bakoitzak bere etxean ideia berriak sortzeko baliatu genuen denbora hori. Gaur egungo baliabideekin, badakizu, ordenagailu bat edo zortzi pista batekin zure kabuz ideia bati forma eman diezaiokezu. Gitarra joleari bidali, eta bateria joleak entzun dezala eta emaitzari bere ideiak batu… Etxetik ideiak bata besteari pasatzen aritu ginen, abestiei forma ematen.

2018an lehenengo elkarrizketak eduki zenituzten eta 2020an grabatzeko asmoa zegoen. Ordurako Mikel Yarza eta Etxahun Urkizu taldekideak ziren?
Bai. 2018an elkartu ginenean, Unai Corralekin (aurreko bateria jotzailea) eta Joxi Perurenarekin (gure betiko baxu jotzailea) batu ginen. Entseatzeko eta hitz egiteko gelditu ginen, baina gero pausu hori ematera animatu ginenean, zuzenekoak ematera alegia, Unaik eta Joxik, bere egoera pertsonalagatik, beraien momentua ez zela erabaki zuten. Hor etenaldi txiki bat egon zen. Ez luzeegia, Mikel segituan sartu baitzen. Mikel lasartearra da. Unai Zabala gure gitarra jotzailea nahiz eta Añorgan jaioa den, Lasarten bizi da. Hango taberna bateko nagusiak baxu jotzaile eta bateria jotzailerik ez genuela entzun zuen, eta segituan esan zion Mikel ezagutzen zuela. Guk ezagutzen genuen Hilotz taldeagatik, baina bera pertsonalki ez.

Gazteagoa da.
Bai, 30 urte bete berri ditu, eta nik 46 bete berri ditut. Taldeko helduena naiz. Mikel gazteena da, eta Etxahunek urte bat gehiago dauka. Tabernako tipo honek jarri gintuen Mikelekin kontaktuan, eta hasieratik oso inpresio ona izan genuen. Gure girokoa, gure estilokoa da, eta segituan bat egin zuen gurekin. Horren harira, berak nola Etxahunekin Hilotzen jotzen zuen, gogoratzen dut nola behin entsegura etorri zen, esanez: Etxahun gure lokalean aritu da zuen abestiak jotzen eta egia esan oso ondo jotzen ditu… Proba bat egitea erabaki genuen. Primeran joan zen, eta bete-betean asmatu genuela uste dut.

Garai horretan izango zela pentsatzen dut, iragarki bat atera zen: “Etxahunek Hilotz taldea utzi du”. Asgarthen sartu zen momentuan utzi zuen?
Bi taldeetan aritu zen garai bat egon zen. Etxahunen ogibidea da bateria jotzea, klaseak emateaz gain Gabezia erromeria taldean baitabil. Gozategi-rekin ere ibili izan da, baita lehenago Governors-en ere. Bera horretara dedikatzen da. Besteok gure ogibidea daukagu eta hau hobbya dugu. Suposatzen dut denbora kontuagatik zer edo zer gainetik kendu beharko zuela eta Hilotz uztea eta Asgarthekin jarraitzea erabaki zuela.

Badirudi Hilotz geldialdi luze batean dagoela.
Diskoa atera zuten, kontzertu batzuk eman zituzten eta geldialdian daude. Esango nuke, gainera, azkeneko bi urteetan ez dutela emanaldirik egin. Gainera, uste dut bateria jotzailerik gabe daudela.

Etxahunek utzi zuenetik.
Hori da, baina pixka bat lotuta dago emanaldirik eman behar ez dutelako. Beraiek etenaldi bat egitea erabaki zutela uste dut, egoera ikusita.

2020ko urtarrilerako kantu bat egina zenuten, hortaz, baina konposizio prozesua batez ere konfinamenduan gauzatu zen.
Konfinamenduak konposatzeari ekitea ekarri zuen.

Taldekide berriek konposizio prozesuan parte hartu zuten?
Konposizioaren pisu handiena bi gitarra jotzaileek eraman izan dute: Ander Cañasek eta Unai Zabalak. Riff batetik edo gitarrarekin egindako ideia batetik hasten gara kantuei forma ematen. Normalean gitarra jotzaileak ideia nagusi bat eramaten zuen eta gero bai lokalean bai etxean bakoitzak ematen zion bere ukitua. Niri adibidez gitarra bat riff batekin pasatzen didate eta horri ahotsa sartzen diot, eta normalean letra nik egiten dut. Azken disko honetan berezia izan da pixka bat, bai konfinamenduagatik, baita talde lan handiagoa egon delako ere. Adibidez Parasitoa abestian: Anderrek zeukan ideia nagusia, baina abuztua zela aprobetxatuz eta Unai eta ni oporretan geunden bitartean elkartu ziren Mikel, Etxahun eta Ander; beraiek egin zuten abesti osoa Anderren riff-etik abiatuta. Kantu horretan Etxahun eta Mikelen eskua argi eta garbi nabaritzen da. Ukitu thrash-eroa dauka, baita ukitu modernoagoa ere, beraien estilokoagoa. Azkenean denok parte hartzen dugu, bakoitzak daukalako bere estiloa, bere gustua, eta partaide bati riff bat ematen badiozu bakoitzak bere ukitua emango dio. Adibidez, Etxahunek hauetako abesti bat hartzen duenean, bere break-ak eta bere gauzak egiten ditu eta kantua berea egiten du, eta Mikelek berdin. Mikeli asko gustatzen zaio sokekin jolastea, eta guzti hori islatzen da nahiz eta ideia nagusia beraiena ez izan.

Aurrekoan gorputzak hard-rocka eskatzen zigun moduan, oraingoan kaña gehiago eta power gehiago eskatzen zigun.

Lan berri hau Asgarthen jatorrira itzulera da, power-metal estiloa lantzen zenutenekora?
Bai. Bilatua izan da eta ez. Egia da hitz eginda genuela, zeren eta azkenekoa (…Garrasia, 2005) hard-rockeroagoa zen; horretan Unai Corralek pisu asko izan zuen, bere jotzeko moduak diskoa nolabait baldintzatu baitzuen. Disko berri honi begira, nahiko argi genuen erraietara itzuli nahi genuela, lehengo doinu azkar horiek, melodia azkar horiek lantzera. Ez dakit aurreko diskoetara itzultzea den baina power edo tankera hortako heavya da. Aurrekoan gorputzak hard-rocka eskatzen zigun moduan, oraingoan kaña gehiago eta power gehiago eskatzen zigun.

Hitzak zuk egiten dituzu, baina hitz horiekin batera datozen melodiak ere zureak al dira?
Normalean nire esku uzten dute, bai. Nik kantatzen ditudanez, eroso sentitu behar dudan melodia bat bilatu behar dut.

Ozzy Osbourne bezala orduan. Kar-kar. Bakarrik hitz guztiak zuk egiten dituzula.
Kar-kar. Bai, izan daiteke. Batzuetan egia da laguntza eskatzen dudala: ideia bat baino gehiago dudanean, “hau daukat, ze iruditzen zaizu? Hemendik noa? Beste hau gehiago gustatzen zaizue?” -galdetzen dut-. Zentzu horretan eskatzen dut laguntza, baina orokorrean nik egiten ditut melodiak eta letrak. Oraingoan asko lagundu dit Mikelek. Gainera, Euskadi Irratiko kazetaria da, espresatzeko nik baino modu askoz hobea eta errazagoa dauka eta hitz gutxitan gauza asko esaten ditu. Nik, tamalez, ez daukat trebetasun hori. Hitzak eginda nituenean Mikelekin gelditu nintzen eta denak errepasatzen aritu ginen.

Azken forma emateko laguntza izango litzake.
Bai, esaldien azken forma. “Badakit zer esan nahi duzun, baina agian esaten badugu modu hon3tan”… esaten zuen eta errepasu orokor bat egin genuen. Abestia pixka bat lotuta dagoenean, nik besteei komentatzen diet. Abesti honek eskatzen dit kalean bizi den jendeari buruz hitz egitea, edo maitasunari buruz… Beraiek ere agian ideiaren bat daukate eta bota dezakete.

Disko honetan melodiek garrantzi handia daukate. Adibidez Zeldatik, Izurri berria… kantuetan iruditzen zait oso perfekzionatua dagoela melodiak egiteko teknika. Lehen baino landuago eta hobeto bukatuta daude. Esperientzia izango da.
Bai, zorionez urteekin ere zer edo zer ikasi dugu. Egia da orain bilatzen dudan hori aurkitzea errazagoa egiten zaidala, bai niri eta bai denoi ere. Nire ahotsa askoz ere hobeto ezagutzen dut, badakit noraino iritsi naitekeen, zer egin dezakedan ondo, zer ez hain ondo… Egia da, adibidez bi abesti hauetan… ni Halforden (Rob Halford, Judas Priesteko abeslaria) fana nahiz, erreferente bat da niretzat. Gustatzen zait bere estiloa eta horretan fijatzen naiz kantatzeko garaian. Izurri berria oso Halford da, agudo horiek gustatzen zaizkit, ahotsa asko igo eta gero jaitsi… gauza horiekin jolastea. Aurreko etapan agian zailagoa egiten zitzaidan baina oraingoan lortu dut nahi nuen hori egitea.

Agudo horiek entzutea gozada bat da. Euskal Heavy Metalean ez da asko entzuten. Gaur egun, adibidez Basati, Hilbera, hor daude… baina tradizionalki agudo gutxi egon dira gure heavy metalean. Su Ta Gar-ek hasieran egin zuen, adibidez.
Agian da heavy klasikoagoa delako… identitate kontu bat da heavy klasikoan. Normalean abeslariak oihu altuak egiten ditu. Argi daukagu gure erreferentea denentzat bai heavya gustazen zionari bai besteei, Su ta Gar dela. Eta Gorosabelek bere estiloa dauka, ez da oso agudoa, baina egia da orain abesten duen bezala entzutea gozada bat dela, nola puskatzen duen ahotsa. Pasada bat da. Bere garaian Ehun Kilo-ko Jon Zabalak egiten zuen. Su Ta Gar-en lehen diskoan koru agudoak berak egiten zizkion. Guri beti gustatu izan zaigu. Gamma Ray, Helloween, Judas eta holako taldeak izan ditugu erreferente.

Hori da ikusi duguna, eta saiatzen gara bide horretatik jotzen. Disko berriari buruz hitz egin genuenean hori zen bidea: Heavy metala egin nahi genuela, eta hau izan da emaitza. Tonu altuen gaiari buruz, izan daiteke gure hizkuntzagatik. Hizkuntza bakoitzak bere tonua dauka. Adibidez inglesez tonu horiek lortzea errazagoa da. Gazteleraz ere nik uste dut zaila dela, grabeagoa bezala da, ez dut hain fina ikusten. Ez dakit, agian nire gauza da.

Ingelesaren fonetikak errazten du.
Izan daiteke. Ni oso Latzen zalea izan naiz eta Aitorrek egiten zituen agudoak Kontzientzia ala infernua diskoan. Guri gustatzen zaigu (agudoena), eta suposatzen dut egongo dela jendea eskertuko duena eta beste batzuek “nora doa hau?” esango dutela.

Gitarren lana oso borobila da disko honetan. Gainditu dut kantuan gitarraren melodia heldutasun handikoa da. Soloei dagokienez, Zeldatik, Nahi nukeen herria edo Parasitoa bereziki nabarmenduko nituzke. Azken horrek solo bikoiztua dauka gainera.
Gainditu dut oso kuriosoa izan zen, hori bai dela bete betean pandemian egindako abestia. Unaik zortzi pista bat erosi zuen egoera nola zegoen ikusita, etxean lan egin ahal izateko. Proba moduan bidali zidan abesti hori. Whatsappez bidaltzeko esan nion. Bidali zidanean buah… bonbila piztu zitzaidan. Hau abesti bat da! Esan nuen.

Gitarrak berak zeukan ia kantuaren melodia.
Bai, gitarra entzun nuen, eta eseri nintzen letra eta guzti egitera. Flash horietako bat, nik uste dut bizitzan egin dudan abestirik azkarrena izan dela. Unairi esan nion: “Hau abesti bat da. Kitto”. Bidali nion eta berak “aizu, hau ideia bat da!”. Eta nik “pila bat gustatzen zait, ez ukitu”. Soloa bakarrik falta zen. Adibidez Unaik konposatzeko dohai berezi bat dauka. Ez dizu agian ez dakit zer gauza arraro eta oso tekniko egingo, baina egiten duenak sentimendu asko dauka, bete-betean asmatzen du beti.

Nor da gitarra solista?
Ander.

Anderrek ere konposatzen du?
Bai. Oso abila da. Zerbait egin nahi eta lortzen du momentuan. Segituan ateratzen du gitarrarekin.

Parasitoa-ren gogortasuna aipatu duzu. Abdoulay kantak ere soinu oso gogorra dauka.
Bai. Bi zati dauzka: Batak gitarra eta ahotsa bakarrik dauzka, intro antzeko bat (oharra: Abdoulayren agurra), eta gero Abdoulay. Berdintsu sortu zen. Lokalean berotzen ari zen Ander eta esan nion ahots melodia bat neukala eta gitarra horrekin ondo gelditu zitekeela, eta horrela egin genuen. Gero datorren Abdoulay abestia horren lotura bat da. Abesti hori ahotsetik hasita egin genuen. Ez da ohikoena, noizbait egin dugun arren, baina disko honetan adibidez Nahi nukeen herria, Ezin bizi eta Abdoulay ahotsetik hasita egin ditugu. Hau da, nik ahotsa neukan eta gero beraiek sartu zioten gitarra, bateria… Anderri bidali nion ahotsa, estrofa, zubia… Ander hasi zen forma ematen, eta bidali zidanean esan nion: “Hau tiro bat da, hau perfektua da”.

Gitarren gogortasun hori Anderri egotziko genioke?
Bai, abesti honetan adibidez, ahotsari lotuta, Anderrek atera zuen riff-a edo erritmoa. Bere lana da hori, bai.

Abdoulay-ren gitarren gogortasuna aipatu dugu. Hurrengo kantuan (Nahi nukeen herria) astuntasuna nabarmenduko nuke.
Bai, eta pixka bat letrarekin lotuta dago. Egoeraren kritika bat da, nola dagoen egoera eta nola egon beharko lukeen alegia. Astuntasun hori horrekin lotuta dago, nazkatuta egotearen zera horrekin. Gero zati alaiagoa dauka Asgarthen abestia dela identifikatzeko, ze bestela zati horretan gure jarraitzaile askok esango dute: “Baina hauek ez zarete zuek!”. Zati alaiago hori Asgarth identifikatzen den zatia da.

Bi gitarren joko hori nabarmentzen da. Joko horiek inoiz baino helduagoak dira lan honetan.
Mikelek hori aipatu zigun taldean hasi zenean: “Nabaritzen da urte mordoa daramazuela elkarrekin jotzen” (Unai eta Anderri buruz ari zen). Begirada batekin elkar ulertzen duzue, badakizue zer egingo duen batak eta zer egingo duen besteak. Abesti horretan nabaritzen da, bakoitzak badaki zein den bere rolloa eta besteak zer egingo duen, eta lotura oso erraz egiten dute. Abesti hori adibidez (Nahi nukeen herria) bai dela astunagoa, ilunagoa, eta Unai eta Anderri kostatu zitzaien, orain arte egindako guztiarekiko apur bat desberdina baita. Hor pisu handia izan zuen Mikelek. Nondik jo ez genekiela geunden, eta berak ekarri zuen riff-a baxuarekin. Entzunez gero, gitarrak eta baxuak berdina egiten dute. Oso borobila gelditu da, hor ikusten da Mikelen estiloa ilunagoa dela, eta berari errazagoa egin zitzaion abesti horri heltzea.

Parasitoa-n ere eragin zuen, lehen esan dugun bezala. Kantu horretan zure ahotsa bikoiztuta dago.
Bai, bi aldiz abestua dago, ez dago ordenagailuz eginda.

Ahotsen bikoizketa hori ere ez da oso ohikoa.
Ez, baina adibidez Halfordek asko erabiltzen du. Eta nik hori neukan buruan. Noizbait egin izan dugu, aurreko diskoren batean, uste dut Lur jota-n edo hirugarren diskoko abestiren batean. Begiz begi-n ere uste det, ahots nagusi horri pixka bat indarra emateko. Egia da gitarrak, bateria eta baxuak hain indartsuak izanda, ahots bakarra sartuz gero agian ahul xamarra edo salduta gelditu daitekeela; orduan, bi aldiz berdina grabatzen baduzu indar hori lor dezakezu. Bai, bilatua izan zen. Ez dugu beti egiten baina batzuetan abestiak eskatzen du.

Efektua eskertzen da egia esan; boterea eta presentzia ematen dio ahotsari. Mikelen eta Etxahunen estiloa ezagututa, beraiek pentsatzen dut konziente direla mower Metal talde batean sartu direla. Nolabaiteko adaptazioa egin dute?
Egia da guk ez diegula ezer eskatu. Gustatzen zaigu beraiek bere estiloa sartzea. Nik uste dut soinu indartsuagoa eta ilunagoa duela disko honek, eta nik pertsonalki eskertzen dut. Ez dakit beste diskoekiko heldutasun puntu bat ematen dion, baina gogortze hori niri gustatzen zait. Eta egia da gazteak gaur egun gu baino askoz ere prestatuagoak daudela. Gu garrulo batzuk ginen, baina hauek… Etxahuni Gozategiren kanta bat eman eta ezin hobeto jotzen du. Metallicaren abesti bat hartu eta berdin berdin jotzen du. Edozer gauza egin dezake. Lehenengo egunean lokalera iritsi zenean eta (uste dut Ipar haizea izan zela) jo genuenean… diskoan grabatuta zegoen berdin berdina jo zuen: txapak… dena zehatz-mehatz. Hor ikusten duzu zer maila daukan. Egokitzapena oso erraz egin dute. Mikel berdin. Mikel musikaren ero bat da, heavyaren barruan dauden estilo guztiak gustatzen zaizkio, kontzertu pila batera joaten da… erraztasuna dauka bere instrumentuarekin. Oso argi zeukaten. Beraiek ere gure zaleak omen ziren, nahiz eta gazteagoak izan, eta gure diskoak zituzten etxean. Taldea, estiloa eta abestiak ezagutzen zituzten. Beraientzat nahiko erraza izan zela uste dut.

Asgarth, entsegu lekuan, 2004an. JON URBE / ARGAZKI PRESS

Eta ez dira pop-rock talde batera etorri, heavy metalean jarraitzen dute.
Hori da, heavyaren barruan jarraitzen dute. Beste estilo batean, baina ez beste muturrean. Nolabait, beraien estilotik gertu ere egon daiteke.

Euskal heavy metala orokorrean begiratuta introak egitea tradizioa da, nahiko ohikoa alegia. Su Ta Gar-ek asko egin du hori, adibidez. Argi izpiak izena du disko honetako zuen introak.
Jaboga Ormaetxea Bilbotarrak egin zuen intro hau. Nik Auritz taldearekin abesti bat grabatu nuen. Mikel Bizarrek (Idi Bihotz-eko partaidea) autismoarekin lotutako disko bat egin zuen, liburu bat ere bai, eta abesti batean koro batzuk sartzeko eskatu zidan. Bilboko TAOM estudiora joan nintzen eta bertan ezagutu nuen Jagoba Ormaetxea. Bera ere Mikelekin Jare taldean ibilitakoa da. Leku guztietatik musika darion tipo zoragarria iruditu zitzaidan. Pianoa oso ondo jotzen du, gitarra ere bikain, oso ondo abesten du, konposatzailea da… Alex Ubago eta abarrekin abestiak baditu, bera horretara dedikatzen da. Niri makina bat iruditu zitzaidan. Taldekideei Jagobari introa egiteko eskatzea proposatu nien. Gaur egungo soinua dauka pianoarekin egindako intro honek.

Enkargu bat izan zen, beraz.
Auritz taldearekin egindako grabazioaren harira laguntasun hori genuen, eta deitu eta esan nion diskoa prestatzen ari ginela eta intro bat behar genuela. Lehenengo abestia Zeldatik da. Abesti horri introa emateko ideia geneukan. Berak baietz esan zigun, gustu handiz egingo zuela. Oso jatorra da gainera.

Intro intrumentala eta motza da, introak normalean izaten diren moduan. Binilo bat izango baliz, ez dakit diskoa biniloan atera den baina…
Ez cd-a bakarrik atera dugu.

Ados. Biniloa izango balitz, seguru aski B aldea Abdoulayren agurra-rekin hasiko litzake, hau da, beste intro moduko batekin. Baina hau intro bat baino gehiago da: ia abesti bat. Luzeagoa da eta Abdoulay-ren introa den arren nahiko entitatea dauka.
Bai, gainera nik ideia hori aspalditik neukan. Garrasia diskoan hori egin nahi nuen, ahotsa eta gitarrarekin bakarrik kantu bat egin, baina ez zen gauzatu: Kantu biluzia, garbi-garbia eta trukorik gabekoa izango zen. Oraingoan gauzatu da, ordea: Ander lokalean jotzen ari zen, berotzen, eta esan nion: melodia bat daukat buruan, jotzen ari zaren horrekin ezin hobeto bat egiten duena. Luze samarra da, bai, eta intro antzekoa da baina egia da pisu handia hartu duela eta zuzenean jotzen dugunean momentu magikoa sortzen da. Besteak oholtzatik joaten dira eta Ander eta biok bakarrik gelditzen gara. Hainbeste kañaren ondoren bi minutu lasai horiek eskergarriak dira.

Diskoan ere funtzio bera betetzen du. Zuzenean hori eta gero Abdoulay jotzen duzue?
Bai. Kontraste hori bilatutakoa da. Alde batetik, introaren gitarra eta ahotsa oso lasaiak dira eta gero letrari lotuta dagoen kaña dator. Lehenak amari agur esaten dion momentua eta bigarrenak bidaiaren laztasuna deskribatzen du. Agian disko berriko kantuetatik jendeak gehien abesten duen abestia da.

Lan honetan, lehen aldiz, Haritz Harreguyrekin grabatu duzue. Zer bilatu duzue? Bere maila ikusita, kalitatea bermatuta dago.
Bai, hori argi geneukan. Batek baino gehiagok esaten zigun: “Baina Haritz ez da heavya, ulertuko al du zuen estiloa?”. Egia da laguna dugula aspalditik, eta berekin zerbait egiteko ideia ere bagenuen. Pandemia zela eta 2021eko hasieran grabatu genuen, etxetik gertu (Oharra: Higain estudioa Usurbilen dago, ia ia ondoan daukate). Berak esan zigun gurekin lan egiteko gogo hori zeukala. Profesional hutsa da, jatorra ez, hurrengoa, eta gurekin grabatuko zuela jakin zuenean heavy metalaren historiako disko guztiak entzun zituen, kar-kar. Berekin lan egitea gozada bat izan da, oso erraza, oso inplikatua egon da… eta emaitzarekin oso pozik gaude.

Noiz grabatu zenuten diskoa?
Kale gorrian eta Izurri berria 2021eko martxoan grabatu genituen. Single batean grabatu nahi genituen, eta kontzertuekin berriz hasterakoan aurrerapen moduan kantuok jo. Azkenean, pandemiaren erruz ez zen zuzenekorik egon eta ezin izan genuen singlea diskoa baino lehenago atera. Eta beste kantuak irailean grabatu genituen. Iraila ia osoa behar izan genuen, hain justu 2tik 25era. Lehenengo hamabostaldian dena grabatu genuen, eta hurrengo hamar egunetakoa Haritzen bakarlana izan zen. “Alde hemendik, ja egin duzue egin beharrekoa, orain ni joango naiz gauzak bidaltzen eta zuek esan zer kendu eta zer jarri”.

Nahasketak egin zituen. Eta masterizazioa?
Berak esandako leku batera bidali genuen grabazioa, baina nahasketak berak egin zituen. Gainera, gozada bat zen. Lanean geundela, bapatean Haritzen mezua iritsi zitekeen; “ea zer bidali duen”. Mobilarekin entzuteko kaskoak jartzea… hori oso polita izan zen. Gero gure artean komentatzen genuen.

Zuzenekoak ematen hasi zineten 2022an diskoa atera baino lehen.
Hori da, eta diskoa abenduan atera zen, Durangoko Azokarako.

Diskoa atera baino lehen kanta berririk jo al zenituzten?
Bai, uste dut Zeldatik edo Kale gorrian, bietako bat jo genuela. Aurrerapen gisa abestiren bat jotzen genuen.

Gero, diskoa argitaratuta, kantu dezente sartuko zenituztela pentsatzen dut.
Bai, kontzerturen batean denak jo ditugu. Normalean ez dugu egiten: bospasei berri jotzen ditugu. Jendeak ere eskertzen du, gehienak zale zaharrak baitira, normalean lehendik ezagutzen gaituztenak, eta horiek eskertzen dute, nik Su Ta Gar-i diskoa ateratzen duenean eskatzen diodan moduan. Saldu behar didazu disko hori, baina Mari , Jo Ta Ke, Nazka, abesti horiek ezinbestekoak ditut. Guk ere hori egiten dugu. Abesti berriak lekuaren arabera sartzen ditugu. Aurreko astean Bilboko festetan egon ginen, txoznetan, eta gehienbat betiko abestiak jo genituen, eta disko berriko hiru edo lau. Festival heavy batean, Vértigo Rocken jo genuenean, ia denak jo genituen, han publikoa heavya eta desberdina delako, ez delako festetako publikoa.

Bai, kontzerturen batean denak jo ditugu. Normalean ez dugu egiten: bospasei berri jotzen ditugu. Jendeak ere eskertzen du, gehienak zale zaharrak baitira

Su Ta Gar aipatu duzu. Lehenengo kontzertuetan, adibidez Jimmy Jazzen bederatzi kantu berri jo zituzten eta horregatik klasiko pila bat kanpoan utzi behar izan zituzten. Heavy metal zalea badakigu oso musikazalea dela eta beti klasiko berdinak entzun beharrean, kantu berrien soinua entzutea gustatzen zaio, nola lortu duten soinu hori zuzenekora eramatea… Publiko aditua da.
Bai, guk ere hori egiten dugu, publikoaren arabera pixka bat moldatzen dugu gure errepertorioa. 25-28 abesti entseatuak ditugu eta gero joko dugun lekuaren arabera aukeraketa egiten dugu.

Ermuako Vértigo Rocken jo zenuten; oso jaialdi heavya da. Dimetal Fest jaialdiak, izenetik hasita, argi uzten du zer-nolako festibal mota den. Zuek jaialdi horretan joko duzue. Asgarthen ze kanta entzungo ditugu bertan? Zaletuak Dimetal-era joango dira. Batzuek elkarrizketa hau irakurriko dute… zer topatuko dute hor, edo sorpresa izango da?
Horrelako jaialdietan normalean denbora laburragoa izaten da, banda asko daudelako, eta gure kontzertu normal bat ordu eta hogeikoa bada, hauetan 50 minutu edo ordubete eskas ematen dizute. Hor zuzenean iristen diren abestietara joaten gara, zuzenekoan funtzionatzen duten abesti horietara. Badakigu zein abestik funtzionatzen duen hobeto zuzenean eta horiek aukeratzen saiatzen gara, eta behintzat 50 minutu horiek izan daitezela etengabeko burrunda eta heavya. Nik uste dut Dimetalen hori bilatuko dugula, gainera publikoa oso metalzalea izango dela badakigu, eta saiatuko gara nahi duten hori ematen. Heavyak nahi duena heavya da, eta kaña. Bihar daukagu entsegua, eta hor hitz egingo dugu errepertorioari buruz. Pasa den astean Bilbon komentatu genuen Dimetalen kaña sartu behar genuela eta aukeraketa hori ondo egin jendea gustura geratzeko.

Zuen azkeneko diskoa izan zena …Garrasia 2005an argitaratu zen. Gero nik 2007an ikusi zintuztedan Errenteriako Madalenetan, banaduta zeundetela uste nuen arren.
2007an banandu ginen. Gero 2009an Donostiako Kilometroakerako Cocherasen kontzertua eman genuen. Hori izan zen azkena. Jende gazte pila batek han ikusi gintuen. Gaur egun 30 urte inguru dauzkan jende horrek orduan ikusi gintuen lehen eta azken aldiz. Taldea deseginda zegoen, baina aukera polita zen. Eskatu ziguten, eta zergatik ez?

Hamar bat urteko ibilbidea egin zenuten, ibilbide luzea. Banaketa 2007an etorri zen. Pentsatzen dut betiko arrazoiak ere kontuan hartu behar direla: lana, familia…
Horrela izan zen. Egia esan azken diskoarekin ez genuen gehiegi jo; nik beti pentsatu dut hainbeste lekutan jota pixka bat nazkatu egin genuela Euskal Herria. Izan ziren kasuak, Andoainen, hurrengo aste bukaeran Billabonan eta hurrengoan Ordizian jo genuena. Oso gertu, kontzertu asko… nik uste azkenean jendea nazkatu egiten dela. …Garrasia-k ez zuen arrakasta handirik izan, eta kontzertu asko ez zeudela eta bakoitzaren egoera pertsonala ikusita (lana, haurrak…) uztea erabaki genuen. Hori bai, beti, bueltatzeko ideiarekin utzi genuen. Argi genuen noizbait itzuliko ginela, egia da pixka bat luzatu zela, gehiegi agian, baina ideia hor zegoen eta azkenean gauzatu da.

Egia da Jainkoen egoitza maketa bat zela eta IZ argitaletxea disko bat ateratzen tematu zela?
Bai, sei abesti zeuzkaten bost gazte ginen. Eta modu on batean grabatu nahi genituen. Lokalean kasetean grabatzen genuen (behin uste dut Iker Laurobak zortzi pista batean kantu batzuk grabatu zizkigula Utikan-en jotzen zuenean), baina gure maketa, eta guretzako, nahi genuen. Gugan pentsatzen ari ginen, gugan eta gure lagunengan. Eta grabatu ondoren, pozik gelditu ginen. Carlos Creatorrek bazeukan ibilbide bat, bere garaian Latzen ere grabatu zuen eta bazekien zein eta nondik norakoa zen gure estiloa. Guk gure maketa IZra bidali genuen, eta IZ-k hori disko moduan aterako zutela esan zigun. Gure maketa da! Harrituta gelditu ginen. Tira, azkenean hitz bat da, maketa ala diskoa.

Jainkoen egoitza-ren soinu kalitatea Etorkizunaren sustraia baino ahulagoa zen.
Bai, noski. Jainkoen egoitza gure aurrekontuarekin grabatu genuen. Carlos Creatorren estudioa Bilboko etxebizitza bloke baten sotanoan zegoen; txiringito moduko bat montatua zuen. Nahiko ondo ateratzen zen, ikusita non eta ze baliabiderekin grabatua zegoen. Baina gero, egia esan, IZ-k fitxatu gintuenean, Amasako (Gipuzkoa) estudioa gure esku jarri zuen eta beste gauza bat zen. Uste dut Mikel Fernandez izan zela zela grabatu ziguna.

Baina Carlos ere hor egon zen, ezta?
Carlos nahasketetan egon zen, baina grabazioa Mikelekin egin genuen. Conan-en introa berak egin zuen. Ideiak bagenituen, baina baliabiderik ez. Mikelek ordea bazeukan bere ibilbidea, eta makina bat zen. Beste rollo bat zen: kriston estudioa, han lo egiten genuen.. beste gauza bat zen.

IZ-k bista ona eduki zuen. Eta heavy metalarentzat garai onak izan ziren horiek.
Bai, han gero gure managerra izango zen Gorka Etxeberriak lan egiten zuen. IZ-ko nagusiak fitxaketen lan guzti hori bere esku utzi zuen. Gorkarekin erlazio oso ona izan genuen eta egia esan iraun zuen artean oso ondo egon zen. Gero, Elkarrek erosi zuen IZ-ko katalogo guztia. Gure lehenengo bi diskoak Elkar-enak dira, beraz. Jendeak lehen bi diskoei buruz galdetzen digu eta plataformetan zergatik ez dauden jakin nahi du. Oraindik Elkar-ekin (baimena emateko edo adostasuna lortzeko) hitz egitera eseri ez garelako gertatzen da hori. Deitu ziguten esateko “hau badakizue gurea dela eta hemen dagoela, egin daiteke zerbait plataformetan entzun ahal izateko”. “Hitz egingo degu”, esan genien, baina momentuz hor gelditu da.

Garai onak ziren euskal metalarentzako (90. hamarkada bukaera eta 00.-aren hasiera). Garai hori Euskal Heavy Metalaren Loraldia bezala ere ezagutzen da. Esan daiteke Latzenekin hasi zela. Hor zeuden, lehenago, Ehun Kilo, Su Ta Gar, Anestesia…

Hori da, lehenengo olatua hori zen, eta bigarrena Latzen-ek hasi zuen. Gu hasi ginenean Latzen uztekotan zen. Hor hutsune bat zegoen eta gu, Idi Bihotz, Hira… atera ginen.

Gaur egun gezurra dirudi. Gazteak ez ditut ikusten heavy metala entzuten. 13 urteko seme bat daukat, eta nik jartzen dudalako entzuten du, baina bestela…

Bultzada bat eduki zuen gure heavyak.
Gaur egun gezurra dirudi. Gazteak ez ditut ikusten heavy metala entzuten. 13 urteko seme bat daukat, eta nik jartzen dudalako entzuten du, baina bestela, uff… Suposatzen dut nire aitak Barricada entzuten ikusten ninduenean berdina pentsatuko zuela.

Euskadi Gazteak bultzatzen zuen…
Pentsa, Asgarth, Berri Txarrak … Gaur egun Euskadi Gaztea entzun eta ez dut talderik ezagutzen: ETS, Zetak eta bi edo hiru gehiago bakarrik.

Bueltatu gaitezen Asgarthen itzulerara.
Gure egoera ez da lehengoa, seme-alabak dauzkagu… Argi genuen ez genuela lehengo erritmoa jarraitu nahi: Ostiralean eta larunbatean emanaldia eta urte batean akaso 40tik gora kontzertu… astakeria. Ezin dugu erritmo horrekin jarraitu, adinagatik ere bai noski, baina baita beste zeregin batzuk ditugulako eta erritmo horretan ibiltzeko gogorik ez dugulako ere.

Urtean hemezortzi kontzertu nahikoa da.
Bai, hilabetan bat edo bi. Primeran. Oporrak lasai pasatzeko uztailean errespetatu gaituzte eta ez digute deitu. Kuriosotate moduan, badago tipo bat Oñatin 18 kontzertutara etorri dena. Denetara! Eta beste tipa bat 16 kontzertutara etorri da.

Oñatiarra izan behar!
Bai, gainera Oñatin jo genuenean berak antolatu zuen. Berezia izan zen, Latzenen Bat gehiago abestia jo genuelako. Guretzat Latzen beti izan da berezia. Eta guk badaukagu gure zalegoa, ez oso handia, baina direnak oso fidelak dira eta beti ondo zaintzen gaituzte.

Hilabetean bat edo bi kontzertu ematea da guretzat onena. Etxahunek ere nola erromeria daukan, ez zaio gaizki etortzen, pieza guztiak bat etortzen ibili behar baitu.

Añorgako taldea. “Iban, Joxi eta Unai Añorgakoak dira, eta beraiek sortu zuten taldea. Anaia helduagoak dituzte eta heavyak dira, hortik jaso zuten heavy zaletasun hori. Gero Ander (Antiguokoa) sartu zen, eta Minuto eta Txiki moduko taberna heavyetatik    ezagutzen zuten. Eta ni (Asier) naiz sartu nintzen azkena. Iban eta nik elkarrekin magisteritza egin genuen eta askotan klasera joan beharrean lokalera joaten ginen. Baziren gelakideak, batek baxua jotzen zuela, Ibanek bateria eta beste batek gitarra, eta nik nola ez nekien instrumenturik jotzen, abestu egiten nuen. Ni Pasai San Pedrokoa naiz. Eta partaide berriei dagokienez, Etxahun Tolosarra da eta Mikel Lasartekoa.