“Beste perspektiba batetik abiatu nahi nuen, beste ni bat azaleratzeko”

Hiru hamarkada dira Galder Izagirrek (Irun, 1974) Dut-ekin bidea hasi zuenetik; lau urte oraintxe Berri Txarrak-ek agur esan zuenetik. Geldialdia, hutsunea, noraeza. Zer egin hainbeste urtetako eskarmentuarekin, bizibidearekin? Barneranzko bidea hartu, berriro kanporatzeko. Enter tekla sakatu gero Esc bat proposatzeko. Birjaiotze bat, bakarrik eta bakarka; soiltasunetik baina ez konplexutasunik eta kontrasterik gabe. Hamar kantu norbere egitura sendotzeko, eta ondoren kolektiboan partekatzeko. Izen artistikoa ere izen propiotik: Galder.

Galder Izagirre, ‘ESC’ estreinako diskoaren azaleko irudia (margolan ezezaguna) eskutan hartuta. JAGOBA MANTEROLA / FOKU

“Ezleku” batean sentitu zuen bere burua Berri Txarraken ibilia amaitu ostean. Ez da geldi egotekoa, ordea, eta “inoiz baino gehiago” jo du azken urteotan bateria, Irungo Tunk aretoaren azpiko lokaletan. “Bakarrik nuen alokatua, ordea, eta ezin nuen ordaintzen jarraitu. Utzi egin behar izan nuen”. Orain badu lokala, ezleku samar batean, Irungo bere auzoan, “baina ez entseatzeko, ez baitago intsonorizatua, nire gauzak bertan gordetzeko baizik”. Tartean bateria kuttuna, eta beste hainbat kontu.

Hara hor azaleko irudia, koadro batean. Zer da koadro hori?
Koadro hau, disko honek barnean daraman misterio bat da; misterio bat ez dakidalako zeinek egina den ezta zein den emakumea ere.
Zaborretan aurkitutako koadroa da eta bertara botatzearekin batera apurtu zioten bularra, utzikeria horren zergatiak ere beste misterio bat zabaltzen du, beraz. Artelan hau diskoaren sormen prozesu guztiaren lekuko izan da lanerako mahai gainetik bertatik, eta musika zati oro ehundu dudan bakoitzean bularraren hutsune hori pixkanaka osatu dudala sinetsita nago, margolanari bizitza berria emanez, minbiziak jota bularra galdu duen emakumea bezala bizitzari eutsiz, bere edertasun eta kemen guztiarekin aurrera egiteko adorez.

Ordulari bat ere baduzu horman itsatsia, handi samarra, eta ordu bakoitzean irakur liteke orain hitza. Lan berriko kantuetako letretan badago hortik zerbait.
Oraina bizitzea beti dut buruan bai, baina letretan errepikatu zaidan ideia da une konkretu hori non erabakitzen duzun zerbait iraultzea zure bizitzan, eta hori bai da oraina, ez hainbeste unea bizitzearen ikuspegitik baizik eta erabaki hori hartzen duzun pertzepziotik, ihes egiteko, aurrera egiteko, beldurrak borrokatzeko, zernahi dela ere. Justu une hori harrapatzea. Gainera, orain hitza segidan jartzen baduzu bihurtzen da noraino bat; Orain noraino? Orainaren aldarrikapena bai, baina noraino? Noraino luza liteke orain hau? Ilunabarrean singlean abesten dut lelo hori…

Zure musika ibilbidera ekarriz, noiz, zein une konkretutan erabaki zenuen bakarkako ibiliari ekitea?
Oso gertutik jarraitu nuen Joseba Ponce lagunaren (Dut, Kuraia, Lisabö) JP Lohian bakarko proiektua, eta une batzuetan zein zaila egin zitzaion aurrera egitea. Nire asmoa zen maketa bat osatzen hastea eta gero lagun musikariekin grabatzea. Nire izaera izan da taldekakoa, taldean lan egitekoa. Baina pandemia garaia zen, hasi nintzen saltseatzen, programazioekin jolasten, eta ikusten nuen inguruan jende guztia nahiko liatuta zebilela eguneroko kontuekin, beraz ez zen erraza biltzea, eta neure kabuz aurrera egitea erabaki nuen. Bidea egin ahala gauza batzuk argiago ikusten nituen. Iritsi zen unea melodia batek letra eskatzen zuela, kantu batek beste kantu bat eskatzen zidala…

Noiz jabetu zinen diskoa zenuela?
Maketa izan behar zuen hori diskoa izan behar zela ikusi nuen, ahalik eta modurik zintzoenan jaso nahi nuen neuk egindakoa, gainerakoan, maketako ideiak beste batzuekin grabatuta eta abar, freskotasuna galtzeko arriskua baitzegoen. Teknikoki agian ez ziren hain ideia onak, baina nik adierazi nahi nuen hori adierazten zuten. Konturatu nintzen gehiena eginda zegoela, baina ahotsa landu behar zela gehiago, batez ere ahotsa.

Zergatik ahotsa?
Aspaldi kantatu gabea nintzen, Dut-en garaitik, eta ez dut asko kontrolatzen, batez ere parametro teknikoak, nahasketak, neurriak, ekualizazio eta gisakoak. Baina konturatzerako banuen lana, eta bakarrik ekitea pentsatu nuen.

Ponceren lanak era berean piztu al zizun harra lana osorik zeuk egiteko?
Hori betidanik eduki dudan zerbait da. Dave Grohlek Nirvana desegin ondoren Foo Figthersekin lehen lana osorik berak grabatu zuenetik konturatu ginen edozein musikarik egin dezakeela hori, batez ere jakin-mina zure instrumentura mugatzen ez bada. Josebarena [Ponce] izan zen horren berrespena, baina ez datorkit hortik, ez. Betidanik eduki ditut kantu ideiak eta gitarrarekin osatutako zatitxoak, eta pentsatzen nuen noizbait aterako nituela, baina ez zen nire ideia desertuko bide luzea bakarrik egitea, baizik eta taldean.

“Ikusten duzu urteak pasa ahala ezin zarela norbaten deiaren zain egon, eta aurrera egin behar duzula. Ni ez naiz atzera begiratzekoa. Banaka edo taldeka, baina kontua da sormenari irtenbidea ematea”

Berri Txarrak-en agurrak eman zizun espazioa, arnasa, proiektu berriari indarrez ekiteko?
Ez, ez zen orduan izan, ez bainaiz geldirik egon. Bidegurutzean telebista saioa gidatu nuen; Bazka taldean ere parte hartu nuen; EITBko Youtube kanalerako Kabian saioa ere egiten dut. Bitarte horretan beti egon naiz jotzen. Berri Txarrak bukatu, Irunen lokala lortu eta inoiz baino gehiago jotzen egon naiz. Nire arazoa beti izan da lokala: Berri Txarrak-en nenbilenean Lekunberrin entseatzen genuen, eta jotzen nuen han edo kontzertuetan bakarrik. Kuraian nenbilenean Zarautzen entseatzen genuen eta jotzen nuen han eta kontzertuetan. Gehien jo izan dudan aroa da azken urtetakoa, eta beti zaude irekita-edo norbaitek deituko ote dizun berekin jotzeko. Bateriaren edo atzeko musikariaren ilusio faltsua dei geniezaioke, baina beti duzu esperantza hori zure ibilbide profesionalarekin jarraitu ahal izateko, ze garbi nuen jotzen jarraituko nuela edo jarraituko dudala beti. Baina ikusten duzu urteak pasa ahala ezin zarela norbaten deiaren zain egon, eta aurrera egin behar duzula. Ni ez naiz atzera begiratzekoa. Banaka edo taldeka, baina kontua da sormenari irtenbidea ematea.

Iheserako garai egokiak dira?
Niretzako diskoa egitea ez da iheserako bidea izan, paradoxikoki ESC ez da eskaporako bidea izan, kontrakoa baizik. Gustatuko litzaidake entzulearentzat, edo norbaitentzat bederen, iheserako bidea izatea garai ilunotan. Nire kasuan izan da Enter moduko bat, barrenera jo dut, ez kanporantza. Barrenean zer zegoen ikusi nahi nuen, eta jarrera horri eskerrak egin ahal izan ditut diskoko hainbat kantu: Ephemeroptera, Zarataren artean edota Herrari, adibidez. Kantu horiek sortzeko behar izan dut hondora jo, eta han zegoena azaleratu.

Iluntasuna dago soinuetan, letretan, baina irudipena da bizitzaren alde egiten duzula.
Nire bizitza ez da drama bat, zorionez horretatik oso urrun nago. Iluntasuna gustatzen zait modu artistiko batean, soinuaren aldetik, irudien aldetik, estetikarenetik… Paisaia horietan sentitzen naiz eroso modu artistikoan. Pribilegio bat da iluntasunaz hitz egitea argitasunetik, eta agian horregatik egiten dut funtsean bizitzaren alde.

Letra gehientsuenetan dago argi printzarako tartea…
Bai, hori beti gustatu izan zait. Erraza baita dena zer kaka den esatea, edo norantz goazen kexu agertzea, edo zer zorokeria den mundua oihu egitea: zailena da horri ekarpen bat egitea. Beharbada horren bilaketa bat dago letretan. Egon dadila esperantzarako tartetxo bat, edo Ephemeroptera-n esaten den bezala, egun batez izango dituzu hegoak eskuetan, eta izan dadila egun hori eternala.

“Iluntasuna gustatzen zait modu artistiko batean, … Pribilegio bat da iluntasunaz hitz egitea argitasunetik, eta agian horregatik egiten dut funtsean bizitzaren alde”

Bateria jotzailea izan zara oroz gain; erritmo perkutiboak gidatu du kantuaren sorrera?
Ez, eta hori izan da beharbada kontzienteki egin dudan gauzetako bat. Nik beti sortu izan dut erritmotik, eta taldean ere ekarpenak egin izan ditudanean egituretan eta abar, erritmotik egin izan ditut gehienetan. Lan honetan, aldiz, saiatu naiz hortik aldentzen, bestela inertziek beti naramate antzeko lekuetrara, rockaren egitura jakin samarretara, eta rocketik alde egin nahi nuen. Hastapenetik esan nion neure buruari marrazki hau egin behar zela ezkerreko eskuarekin. Beste perspektiba batetik abiatu nahi nuen, beste ni bat azaleratzeko.

Nondik hasi dituzu, hortaz, kantuak?
Beste instrumentuetatik; sintetizadoreek pisu handia izan dute, beharbada deskubrimendu itzela izan direlako. Jolas bezala hartu dut eta oso esker-oneko tramankuluak dira. Paramatro artistisko asko ematen dizkizute, eta haiei segika ibili naiz. Gero bide bat hautatu eta egituratu behar duzu, baina ardatza haiek ematen dizute. Bestetik, baxua izan da beste elementu oso garrantzitsu bat, aurrez ezagutzen nuen arren, deskubrimendu bat. Herrari, esaterako, baxuaren soinu-lerro batean oinarriturik dago. Baxua eskuratu, jolasean hasi eta segituan atera zitzaidan lerro hori; sakelekoarekin grabatu nuen, eta bere horretan geratu da diskorako, ez nuen aldatu nahi. Ikusi nuen ezingo nuela soinu hori berriz erreproduzitu. Gerora etorri zen alde erritmikoa agertzen eta desagertzen joate hori, ondulazio hori, txori herrarien formak irudikatuz.

Zerk eman dizu lan handiagoa, rockean estandarrago diren soinu tresnak jotzeak, baxuak, bateriak, gitarrak, ala bestelakoak menderatzeak, sintetizadoreak, programazioak, aparatuak?
Nire buruari muga batzuk jarri nizkion espreski teknologia aldetik; ez nuen aparatu gehiegi erabiltzerik nahi, eta ezta plug-in-ak eta tankerakoak. Ez nuen aukera gehiegi izaterik nahi. Jatetxe batera joaten naizenean ere gauza bera gertatzen zait: bi gauza bakarrik badaude, hobeto, bestela zalantza asko izaten dut eta. Piano bat sartzen duzu eta daukazu 200 pianotarako aukera: hori arazo handi bat da! Erregistroen paleta mugatu nuen, bestela zorokeria zen. Behin kantuak amaituta, bai bukatu dut lan hori soinu teknikarien laguntzarekin, beraiek gehiago kontrolatzen baitute arlo hori, kriterio gehiago dute.

Nork lagundu dizu soinuaren gidaritzan?
Lehenik nahasketak egiten hasi nintzen Aitor Etxebarria musikari eta ekoizlearekin eta haren teknikari Txufo Wilsonekin Bilboko Mala estudioetan: garai hartan Aitor oso lanpetuta zebilen El cuerpo en llamas (Gorpua sutan) serierako eta Pedro Almodovarren serierako musika egiten, eta lanak bukatu nituen Zuatzuko (Donostia) In grabazio estudioetan,  Iñigo Etxarrirekin (Liher taldeko musikaria). Oso ederra izan zen une hori ere: nik batez ere ahotsarekin behar nuen laguntza, eta berak bere estudioan ahotsak grabatzen ditu batez ere, bikoizketetarako, zinemarako… Asko kontralotzen du gai hori eta baita musika grabazioen edizioa eta abarrak… Nik buruan nuen soinua, estiloa garbi samar nuen, baina behar nuen ideiak teknikoki bideratuko zizkidanaren laguntza. Berak segituan harrapatzen zituen nik pasatzen nizkion ideiak eta gero osatzen zituen teknikoki.

Gitarra eta baxua noiztik jotzen dituzu?
Hori Dut-en garaitik dator, orduan ikasi nuen. Gitarra hiru sokarekin bakarrik jotzen dut, Drop C delako afinazioan, eta baxua, aldiz, bi sokarekin.

Molde minimalista, hortaz?
Bai, batez ere alde melodikoa lantzeko. Hau da, modu perkutiboan baina melodia trazu sinpleak egiteko. Sei-lau sokarekin eta afinazio estandarrarekin ez nuke jakingo jotzen. Baina moldatzen naiz buruan ditudan melodiak lantzeko: batzuetan funtzionatzen du gitarrarekin, besteetan funtzionatzen du baxuarekin, eta ondoren teklatura pasatzen dut. Gaur egun nahikoa erraza da: denbora izanez gero, eta froga-errorearen bitartez, bada egiten da, baita behatz bakarrarekin ere. Beste gauza bat da ni ez naizela zuzenekoetarako gitarra jotzailea edo baxu jotzailea. Asko landu beharko nuke. Asko asko.

Ilunabarrean izenburuakoa atera duzu aurrerapen moduan. Kuraiaren Egunsentian-i keinua? Post-Kuraia kantu bat?
Bai, erritmoa ere oso Egunsentian-ena du. Kantu hau atera zitzaidan nahikoa erraz, eta neure buruari esaten nion: “Arraioa, ni hemen ibilia naiz”. Orduan, haren kontrako bidea hartu beharrean, pentsatu nuen azpimarratu egingo nuela, eta atera bada, zerbaitegatik atera dela. Omenalditxo gisa hartu dut, beste hainbat kantu bezala, aurreko nire ibiliaren omenalditxo gisara. Egunsentian kantu maitatua da niretzat, oso berezia, eta asko disfrutatu dudana Kuraiarekin jotzen. Iruditzen zait zirkulua ixteko polita dela hari ere omenalditxoa egitea. Berez, Ilunabarrean kantuaren amaieran Egunsentian-eko oihuak sartzeko asmoa nuen, “oh oh oh oh…”. Baina ez, gehiegi zelakoan ez nituen grabatu ere egin [barreak].

Baina diskoaren ildo nagusia ez da hori. Ostertz zabalagorantz egin duzu. Badaude, adibidez, Dut-en azken diskoaren (Askatu korapiloa, 2000, Esan ozenki) hondarrei segida eman diezaieketen kantuak (Beldurrekin batera, Izotz zuriaren azpian, Zarataren artean…).
Bai, dudarik gabe. Horretan eragin handia izan du nik Josebarekin [Ponce] eta Xabirekin [Strubell] ikasitako afinazioak, estandarra baino baxuagoa dena. Re-n afinatzen da soilik goiko soka. 1990etako hainbat rock taldetan hasi ziren horrela afinatzen: Helmet, The Beyond… Guk ikasi ahala, eta gustukoak zirenak identifikatu ahala, erabiltzen genituen. Ez ginen gu izan aurrenekoak, ezta gutxiago ere. Baina jotzeko modu horrek ezinbestean zaramatza unibertso sonoro batetara, eta gainera gustatzen zait unibertso hori. Nire nahia ez da kopiatzea, baizik eta eragin horietaz zipriztintzea eta hortik abia daitezela gauza guztiak. Dut-en kutsuak daude, eta Kuraiarenak eta Berri Txarrak-enak… Azkenean ni naiz, nire background-a edo zutabeak hor daude.

Hirugarren abestiak Bilaketan du izenburutzat eta Martxel Mariskalen hitzak ditu. Hortik abiatuta badago lau kantuko segida bat diskoaren ugaritasuna adierazten duena, eta bilaketaren ideia hori azpimarratzen duena: dub elektronikoa, gitarra lodiak… ditu abesti horrek berak; garage-punk elektronikoa da diskoari izenburua ematen dion ESC, post-punk eta pop dotore iluna du Danse macabre-k, eta dub beltza arabiar ukituekin Herrari-k.
Hogei bat kantu banituen. Iritsi zen aukeraketa egiteko momentua eta oso zaila egin zitzaidan hogeitik hamar kantutara pasatzea. Behin hamar kantuak aukeratuta, segun eta nola kokatzen nituen kantu horiek, diskoak hartzen zuen ildo bat edo beste. Apurtu nahi nuen disko bat entzuten hasi eta izan ditzakezun aurretiazko ideia horiek, uste horiek eraldatu nahi nituen: horregatik lehen bost kantuak oso desberdinak dira euren artean, nahiz eta denak lotzen dituen hari bat egon. Ilunabarrean entzunda baten batek pentsa lezake hortik doala, baina ez da horrela. Batzuentzat kaka zaharra izango da hori, eta beste batzuei gustatuko zaie. Enter egiteak esan nahi zuen: bilaketa batean nago, nire esentziaren bila. Bizitza guztian taldeetan egonda, ez dakizu zuk ere zer duzun barrenean, eta zer aterako duzun. Zure buruarekiko daukazun galdera bat ere bada hori. Inertziak apurtu nahi nituen, estimulu asko daude, paisaia asko daude…

“Bizitza guztian taldeetan egonda, ez dakizu zuk ere zer duzun barrenean, eta zer aterako duzun. Zure buruarekiko daukazun galdera bat ere bada hori”

Zure musika entzuko moduak eragiten du horretan?
Bai, musika nahiko modu eklektikoan entzuten dut, eta loturak ez ditut bilatzen estiloaren bidez baizik eta kantuek ematen didaten horren bidez, emozioaren bidez. Gauza ederrak ez daude estilo bati lotuta. Gauza ederrak topatzen ditut Warren Ellis edo Nick Caven musikan edo Full of Hell taldean. Muturreko proposamenak izan daitezke baina emozioak batu ditzake, eta neure diskoan hori pasatzen da, lotura bat badago emozionala, ahotsarena ere bai, baina paisaia oso desberdinak zeharkatuz.

Hasi eta buka disko osoa entzutea gomendatzen duzu?
Tira, ez dira horretarako garaiak, baina proposamena hori da, gero bakoitzak entzungo du nahi duen gisan. Gustatzea edo ez besterik da, eta zein kantu molde gustatu edo ez, baina lehenetik azkenekora zein bilakaera dagoen ikustea ere polita da.

Zarataren artean kantuan badirudi ur korronte bat entzuten dela hasieran, baina ez, ez da ura, txaloak dira. Zergatik?
Hau da diskoan sartu zen azken kantua, eta Aitor Etxebarriarekin lanean hartutako erabakia. Beti egin nahi izan dut esker moduko kantu bat, maite ditudan horiei egindako keinu bat. Behar dutenerako hor egongo naizela adierazteko. Kantu oso sinplea da, bai letran, bai gitarraren soiltasunean, bai egituran. Hor gertatu zen momentu konkretu berezi horietako bat. Orkestra bat ikustera joan izan naizen bakoitzean, beti gustatu izan zait asko sokak afinatzen daudeneko une hori, zoragarria izaten da, eta askotan kontzertua bera baino gehiago gustatzen zait. Afinazioaren une hori espresatzen da kantu honetan, eta gero datoz txalo horiek. Txalo horiek ez dira niretzat; txalo horiek dira orkestraren balizko kontzertu hori entzuten dagoenarentzat, maite ditudan horientzat. Eta gero egituratzen da kantuaren iluntasuna. Modu xumean hastena da eta igoera bortitza dauka. Hor  ere hartzen du azkenengo Dut-en traza, gitarra bera oso duteroa baita.

Galder Izagirre, Irungo bere lokalean, diskoez eta musika entzuteko aparatuez inguratuta. JAGOBA MANTEROLA / FOKU

Amaiera dakar Ephemeroptera kantuak, mantra izpiritual moduko batekin hasten da eta diskoa borobiltzen duen leloa dauka: “… bizitzeko egun bakar bat eternala balitz bezala”.
Energia asko jarri dut egituren lanketan: abesti honek bi zati dauzka. Inertziak eramaten ninduen rock egituretara: estrofa-leloa, estrofa-leloa. Hori puskatu nahi izan dut eta saiatu naiz kantuak entzuten zintzoki, ea zein egitura eskatzen zidaten. Kantu honen lehen zatiak eskatzen zidan halako une zerutiar atmosferiko instrumental bat, eta hau bukatzen ari denean zintzilik bezala geratzen da bihotz baten taupada litzatekeena, eta hor berriro egituratzen da kantuaren bigarren bizitza. Ideia polita iruditu zitzaidan ephemeroptera-rena, zeina den egun bakar batez bizi den intsektua, eta irudikatzen dut eternala balitz bezala biziko duela egun hori. Horrela, diskoa hasten da Beldurrekin batera kantuarekin, ezezaguna den bide bati ekitean izaten dugun beldurrarekin eta dudekin, askotan dudak beldurrak baitira, eta amaitzen da bizitzari egindako aldarrikapen horrekin, zeinetan egun bakar batez bada ere, oraina gailentzen den.

Birsortze bat izan daiteke?
Nik uste dut baietz, eta espreski izan dut buruan ideia hori: hemen hasten da dena berriro. Dut-en hastapenak askotan etorri zaizkit burura zentzu horretan: ilusio hori, ordu guztiak horretara emate hori. Eta neure buruari jarri nion premisa zen: bai diberti zaitez, baina ez zaitez errepika. Saiatu ikasten, saiatu harritzen, saiatu ezkerrarekin marrazten.

“Nire buruari jarri nion premisa zen: bai diberti zaitez, baina ez zaitez errepika”

Orain honetara iristeko, eta nahiz eta ez zaren atzera begiratu zalea, Dut-etik muina, Kuraiatik lagun artea eta dibertsioa, eta Berri Txarrak-etik diziplina, eta orain zu zeu?
Nik beti sentitu izan dut, Dut institutoa, Kuraia unibertsitatea eta Berri ofizioa izan direla. Beharbada nire ibilbide akademiko eskasa justifikatzen dut horrela, baina era berean musikaz besteko ikasgai guztiak ere izan ditut bertan. Muina, taldea, dibertsioa eta diziplina hiru taldeotan izan ditugu oinarri. Berri Txarrak-ekin bukatu zen etapa bat, modu profesionalean ari nintzen musika egiten. Hurrengo urtean 50 urte beteko ditut, ez diot gehiegi erreparatzen horri baina… bat-batean topatu dut nerue burua ezleku batean, non profesionalki ere kasik zaharra zauden gauza batzuetarako, berriro kokatu behar duzu zeure burua mundu laboralean, eta zeure buruari sinestarazi egin behar diozu jarrai zenezakeela honetan, bestela normala da pentsatzea bukatu dela behin betiko musikarena. Edo behintzat beste modu batean hartzea dagokizula.

Eta nola hartzen duzu orain?
Zuk aipatu dituzun aurrekari horiek guztiek orain hartzen dute zentzua. Bidegurutze horretara iritsita, edo dena uzten dut, edo neronek sinesten dut musikaria naizela. Zuk zeure buruari esaten ez badiozu, inork ez dizu esango. Dut-en garaitik orain arte ikasi dudan hori guztia nola bideratu da orain gakoa, zer lekutan jarri nahi dudan orain hori guztia, zerbait iraganekoa bezala anekdotikoa izatera igaroko dena, edo esatea bada ez, iragandako horrek guztiak eman dit eskarmetu bat eta jakituria bat, aurrera egin beharreko bidean lagunduko didana. Aurrera egitea izan da beste talde horiek eman didaten zimendu horiei omenaldi bat egitea, eta hortik destilatzea hemendik aurrerakoa.

Lau urte igaro dira Berri Txarrak-en agurretik. Nola ikusten duzu orain?
Atseginez baina ez nostalgiaz.

Kasualitate metaforikoa da akaso, baina Berri Txarrak-en agurrarekin bat gure panoraman izan zen halako inflexio puntu bat edo paradigma aldaketa baten hasiera: rock doinuen apaltze bat soinu hegemoniko gisa, eta bestelako soinu eta lengoaien azaleratzea: urbana, trap, reggaetoia, elektronika eta beste… Balirudike Berri Txarrak-kin rocka iritsi zela irits zitekeen lekura. Nola ikusten duzu geroztikakoa?
Hor egon da inflexio puntu bat, pandemia tarteko, bai musika egiteko, kontsumitzeko, ulertzeko moduetan. Nik uste dut gure belaunaldikoek nolabaiteko izua hartu dugula: iritsi gara horma batera eta orain beste aldean ez dugu ezer aurkitzen. Gure orain arteko entzuteko, egiteko moduak, gustuak ez daude, eta ikusi dugu geure burua galduta, lurra dardarka balitz bezala eta erreferente berririk gabe. Era berean, inflexio puntua izan da belaunaldi berriek musika ulertzeko beste modu eta beste bide bat dakartelako. Iruditzen zait gazteak egiten ari direla gauza interesgarri asko, oso perspektiba libretik, guk genituen zenbait morrontza apurtuta, eta hori asko gustatzen zait. Alegia, guretzat ia marra gorriak ziren gauza asko ez dira gaur egun. Tatxers gaur egun da dena guk genituen hainbat estigma eta aurreiritzi izan gabe, popa modu naturalagoan onartzen dutelako. Badaude Sei Sega, Vibora, Lukiek, Rukula… gauza oso interesgariak egiten rockaren esparru horretan, baina beste ikusmira batetik, aurreiritzirik gabe eta bidea zabaltzen ari direnak gainera epe luzerako.

“Iruditzen zait gazteak egiten ari direla gauza interesgarri asko, oso perspektiba libretik, guk genituen zenbait morrontza apurtuta, eta hori asko gustatzen zait”

Zer esango zenieke Dut-en edo Kuraiaren beste disko bat ateratzeko desiatzen dauden horiei?
Niri ere gertatzen zait oso gustuko ditudan taldeekin, baina nostalgiak ekarpenik ez duela egiten esango nieke. Atsegina da entzutea, eta ia guztioi gertatzen zaigu, baina denborarekin aldatu egiten gara, eta horren zain egoteak ez garamatza inora. Atseginez hartzen dut zaleak gogoratzea gurekin, eta espreski zale gazteak, bere garaian ezagutu ez gintuztenak gu deskubritzea orain.

Zuzenekoak nola planteatzen dituzu?
Planteatzen ditut 2024ko udaberritik aurrera, eta nire buruari egindako opari modura ere bai. 50 urte egingo ditut, ez naiz ospakizun horien zalea izan, baina agertokian jotzea da gehien gustatzen zaidana, eta hori egin nahi dut. Nire buruaren kontra aritu naiz nolabait, ez baitut diskoa egin zuzenekoetan pentsatzen, eta horrek beharbada arazoak emango dizkit. Beste taldeetan kontuan izaten genuen zuzenekoa, eta saiatzen ginen gero zaila izango ez zitzaigun hura ez sartzen. Hemen ez diot erreparatu horri, eta saiatu naiz sartzen kantuak eskatzen zidana. Taldearekin nahiko nuke aritu, eta musikari multi-instrumentistak nahiko nituzke batu. Eta ez nuke nahi zuzenekoa diskoaren erreprodukzio fidelera lotua egoterik. Diskotik abiatuta zuzenekoa beste gauza bat izatea nahi nuke.

Zein musikari izango dituzu alboan?
Ezin dut aurreratu oraindik. Horretan ari gara.

Eta non kokatzen duzu zeure burua zuzenekoetan, berez bateria jotzailea izanik?
Ez daukat erabakia oraindik, eta aspalditxoan buruan bueltaka dabilkidan kontua da. Nire leku naturala eta agertoki batean egoten dakidan leku bakarra bateriaren babesaren atzean da. Ez dut irudikatzen neure burua bateriaren atzean ez den beste leku batean, baina era berean, zaila egiten zait bateria jo eta abestea aldi berean, nahiz eta egin izan nuen Dut-en. Lantzea da, ariketa kontua da. Baina beste instrumentu batzuk ere nahi nituzke disfrutatu zuzenean, lehen aipaturiko baxu lerro hori adibidez… Ikusiko dugu, baina lehenik entseatzeko lekua topatu beharko dugu!