“Arriskatzeko lotsa gutxiago izan beharko genuke”

Badaki korrontearen aurka ari dela igerian. Singleak eskatzen ditu bizi dugun aro honek, baina disko oso eta koherente bat sortzea izan da erronka Jon Basagurenentzat (Gasteiz, 1984). Bihar argitaratuko da Izaki Gardenak taldearen laugarren estudioko lana, Dena oskol, eta zabalpenerako Interneteko bide guztiak baliatuko baditu ere, binilo formatua dago guztiaren oinarrian: lau abesti alde baterako, beste lau besterako.

Dioenez, abentura bila joan ziren Sevillako La Mina estudiora, eta abentura moduko hori da topatu dutena. Soula eta psikodelia ukitu bat txertatu diote taldearen soinuari, eroso sentitu du bere ahotsarekin, eta gizarteari begira jarrita idatzi ditu letrak. Autoekoizpen lana da, “autoekoizpen kolektiboa”, Basagurenek zehaztu duenez. Izan ere, Gasteiz inguruan kokatutako beste hainbat talderekin batera sortutako Erraia diskoetxearen zigiluarekin kaleratuko du diskoa CD eta binilo formatuan. Baina Erraiaren helburua ez da soilik kanta on sorta bat kaleratzea, harago jotzea dute buruan, Basagurenek dioenez: “eragin egin nahi dugu”. Gasteizen, Hala Bedi irratiaren tabernan patxadaz mintzo da Basaguren diskoaz eta etorkizuneko asmoez.

Izaki Gardenak urtarrilean hasiko da ‘Dena oskol’ diskoa zuzenean aurkezten. (Galder Izagirre)

Dentsitatea. Hitz hori etorri zait burura diskoa entzuterakoan. Aurri gara lanean jadanik ikusten zen abesti guztiak estetika eta soinu batean biltzeko asmoa, eta oraingoan ere esango nuke hori izan dela asmoa.
Aurreko diskoan oso kontzienteki egin genuen hori, eta, oraingo honetan, bidea jarraitu dugu: disko bat konposatzera joan gara, eta ez kantak konposatzera. Are gehiago, binilo bat konposatzera jo dugu. Erabaki nuen binilo formatuan argitaratuko genuela diskoa, eta horrek zehaztu dizkigu molde batzuk: bi alde ditu binilo batek, eta erabaki nuen alde bakoitzean lau kanta joango zirela, eta ideia horren gainean ibili gara jolasean. Horregatik, ideia batzuk deskartatu ditugu, ez agian txarrak zirelako, baizik eta ez zutelako enkajatzen diskoaren ideia horretan. Formatuak bideratu du gero zer aterako zen.

Binilo bat, Spotifyren sasoian.
Bai. Urte hasieran erabaki genuen beste disko bat konposatzea. Nik banituen ideia batzuk eta egin behar nuen zirt edo zart, grabatu edo utzi pasatzen eta ahaztu, eta erabaki genuen grabatzea. Horretarako behar nuen motibazio pixka bat, ez bainuen errepikatu nahi jadanik egindakoa, eta gainera, ez zait gehiegi gustatzen orain musika nola egiten den eta nola zabaltzen den ere. Pentsatzen hasi nintzen, “zer gustatzen zait niri?”, eta niri gustatzen zaizkit diskoak. Izango naiz zaharruno bat, baina niri disko bat entzutea gustatzen zait, ona, eta horretara jo dugu. Igual izango da korrontearen kontra joatea ere bai.

Erresistentzia keinu bat da?
Agian bai, baina sinistuta nago badagoela jendea oraindik ere diskoekin gozatzen duena. Batzuk ezagutzen ditut, ez dira izango gehiengoa, baina badaude. Guk entzun nahi genukeen disko bat egin dugu, azkenean. Hortik aurrera, zenbat diren hori baloratzen dutenak, eta hori gustuko dutenak, ba ikusiko dugu, baina gu pozik gelditu gara.

“GRABAZIOA EZ DA TRAUMATIKOA IZAN, ENTSEGU LOKALEAN EGON DIRA DRAMAK”

Abentura gogo moduko batek eraman zintuzten Sevillako La Mina estudiora.
Euskal Herrian badira oso soinu ona ateratzen duten estudio pila bat, baina ez zen hori bakarrik. Nahi genuen bostok egon zazpi egunez elkarrekin bilduta. La Minak hori guztia zeukan. Raul Perez da bertako ekoizlea, eta egin dituen lanak oso ederrak iruditzen zaizkigu. Lan egin du, adibidez, Pony Bravo, Guadalupe Plata eta Maika Makovski-rekin, eta disko horien soinua asko gustatzen zaigu. Hitz egin genuen berarekin, eta ikusi genuen kontrolatzen zuela gure estiloa, baina, era berean, ez zuela batere ezagutzen nor ginen. Aurreiritzirik ez zuen. Eta hori nahi genuen.

Eta nolakoa izan da Raul Perezekin lan egitea?
Etxe bat da estudioa, eta polita da bizi zaren lekuan grabatzea. Nahasketarako gauza gutxi uzten ditu zintzilik; grabatzeko momentutik joaten da nahi duen soinuaren bila.

Nolabaiteko izpiritu analogiko batez?
Bai. Oso digitala izan da dena, baina hasieratik joaten da nahi duen soinuaren bila, eta hori asko gustatu zaigu. Ez da izan batere traumatikoa, oso-oso erraza izan da. Egia da lan handia egin genuela lehenago entsegu lokalean. Han bai egon ziren dramak kantuekin.

Gustuko kanta batzuk hil egin behar izan zenituztelako?
Edo gustuko kantak ez zirelako iristen. Probatu ideia bat lokalean eta, bale, bai, baina besterik gabe. Eta kendu egin behar, diskoan ezin zelako sartu besterik gabeko kantarik. Horrekin alderatuta, oso ondo egon gara estudioan. Kantak oso itxita eraman genituen, baina Raul Perezi utzi diogu soinu aldetik bere ideia gauza zezan, eta gu joan gara grabatzera.

Asko kostatzen zaizu sortutako kantei uko egitea?
Oso harrigarria egiten zait musikariei entzutea kantak erraz egiten dituztela. Egongo da jendea ideia pila bat dituena eta gero ibili behar izaten duena deskartatzen; niri gertatzen zaidana da ez ditudala ideiak bukatzen. Ikusten badiot abesti bati zerbait ez duena guztiz funtzionatzen, ba ez dut bukatzen. Hitzak, adibidez, bukaeran egiten dizkiet kantei, jadanik seguru nagoenean kantu horrek balio duela eta seguru joango dela diskoan, bestela ez diot hitzik egiten. Izena jarriko banio bezala da. Hilko baduzu, ez jarri izenik [barrez]. Hobe da “Ideia 3″ deitu, eta horrela lotura afektiboa askoz ere txikiagoa da. Horrelako ideiatxoak bai hiltzen ditut, “Ideia 3″, “Ideia 4″… Lokalera eraman, lau buelta eman eta ez bada ateratzen, beste gauza batera pasa: ez dugu zerbait bukatzen eta gero deskartatu.

“NAIZEN MODUA ISLATZEN DA KANTETAN, ETA GAUR EGUN BANAIZ GERO ETA ERROMANIKOAGOA”

Arriskatuko naiz. Iruditu zait orain arte egin duzuen amerikar kutsuko pop horri soul nahikotxo eta psikodelia ukitutxo bat gehitu diozuela?
Bai! Horiek dira gure koktel-ontzira gehitu ditugun elementu berriak. Izen batzuk ere eman ditzaket, baina entzuleek esango dute. Egon dira disko batzuk asko markatu gaituztenak, eta badoa hortik kontua, bai.

Badaude teklatuarekin eta ahotsarekin soilik defenda daitezkeen abestiak.
Liberen teklatuak askoz ere presenteago daude, eta horrek ematen dio soul ukitu hori. Koru batzuk oso soul girokoak egin ditugu, eta nire ahotsa erregistro grabexeagoan dago. Oso eroso nago hor. Poliki-poliki eta diskoz disko badirudi horrantz noala ahotsarekin, eta agian bukatuko dut Barry White izaten!

Hain zuzen ere, ahots baten bilaketaren kronika dirudi zure ibilbide osoak, Akatu metal taldearen lehenengo maketatik hasi eta Izaki Gardenak-en azken disko honetaraino.
Hasten zarenean kantatzen nahi duzu demostratu kanta bakoitzean dena, eta orain ez zait interesatzen hori. Nahi dut kanta borobila izatea eta ahotsak soinu polita edukitzea. Etxean froga asko egiten ditut ahotsarekin, eta disko honetan, adibidez, estudiora joan baino bi egun lehenago erabaki nuen hiru kanta tonuz jaistea. Debaklea izan zen! Soloak eta detaile guztiak mugitu egin behar ziren, baina oso musikari onak dira, eta berehala egin zuten. Orain sentitzen dut baietz, hor egon behar zutela abesti horiek.

Abestiak gero eta soilago bihurtzen zoazen irudipena dut: oinarri on bat, lelo on bat, zubi on bat, eta kito. Abesti erromanikoak dirudite.
Uste dut ni naizen modua islatzen dela kantetan, eta gaur egun banaiz gero eta erromanikoagoa. Sartu dugu aitzurra kanta bat baino gehiagotan eta kendu ditugu zatiak. Ez bazuten ekarpenik egiten eta iruditzen bazitzaigun luzatzen ari ginela luzatzeagatik, kendu egin ditugu. Dena abestira zuzenduta dago diskoan. Hasieratik ari zara entzuten kanta, ez dago introrik. Horretara jo dugu, baina izan daiteke hurrengoetan bestela jokatzea.

Kontrolarekin obsesioa duzula aipatu izan duzu inoiz, eta bada horren adibide argi bat disko honetan. Kartoia kontrako aldetik inprimatu nahi izan duzue, CD edo biniloaren azala laztantzean testura leunagoa eduki zezaten. Beldurtu egiten zaitu kaosak?
Disko bakoitzean gelditzen zara arantzaren batekin, eta honetan ere geratuko da baten bat seguru. Disko bakoitzarekin joaten zara ikasten, eta zer edo zer gorroto badut akatsak errepikatzea da. Hortik kontrolarena. Eta diseinuaren kasuan, argi genuen egon behar zuela borobil, eta joan behar genuela horren bila. Markel Urrutia izan da diseinatzailea, eta gozatu hutsa izan da, oso ongi ulertu dugulako elkar. Denak egon behar du lotua eta borobil. Ez dakit den kontrola edo perfekzionismoa. Horren bila joan behar da, behintzat, eta gero eskapatuko zaizkigu gauzak.

“DISKOAK ASKO KRITIKATZEN DU SUMINA SAREAN ASKATZEN DUGULA, ETA NEURE BURUA SARTZEN DUT BARRUAN”

Izaki Gardenak izenarekin kaleratutako Itsasargiak lehen diskoko lehen kantuan aipatzen zenuen arantzak barrurantz itzulita dituen sagarroia zinela. Uste dut esaldi horrek azal dezakeela nola landu izan dituzun letrak, beti intimismorako joera batekin. Halere, esango nuke Dena oskol orain arteko guztiak baino nabarmen sozialagoa dela. 
Aurri gara orokorrean bazen oso intimista. Gertatu zitzaizkidan inguruan gauza batzuk oso hurbiletik bizi behar izan nituenak, eta erabili nuen diskoa barruan nituen gauza batzuk ateratzeko. Alde pertsonaletik gehiago zegoen. Baina disko honetan hasi behar nuenean hitzak lantzen, ez zitzaidan ateratzen pertsonaletik gehiegi esateko. Badago kantaren bat, baina ez diskoari osotasuna emateko moduan. Esango nuke Aurri gara antsietateari eta heriotzari edo galera bati eginiko diskoa dela, grosso modo, eta Dena oskol, aldiz, orokorragoa dela, badagoela gehiago gure sentimenduen inguruan eta ez hainbeste nire sentimenduen inguruan. Eta “gure” horretan, ateratzen zitzaizkidan etengabe oskolak, kristalezko sabaiak, harresiak… Babestu eta hesitzearen arteko metafora joko hori erabili dut, eta topo egin nuenean “dena oskol” hitzekin, argi izan nuen hori zela izenburua.

Diskoak ematen duen gizartearen irudia ez da bereziki baikorra. “Etorkizuna” abestiko esaldi hau da akaso kasurik adierazgarriena: “Hainbeste kolpek apalduak,/ erantzun beharrean,/ deprimitzen gara”.
Hori da ikusten dudana. Ezin dut esan super ondo ari garela eta dena konponduko dela. Izpi batzuk badaude, baina egia esan gutxi dira. Asko kritikatzen da diskoan sumina sarean askatzen dugula, eta neure burua sartzen dut hor. Bai, haserre gaude, baina zer?, zer egiten dugu? Triste jarri. Nik ez daukat irtenbiderik, eta ez dut irtenbiderik ematen diskoan, ez dakidalako zer egin dezakegun. Arazoaren planteamendu moduko bat da, ikusten dudanaren diagnosi bat. Xumetasunetik.

“FANTASEATU IZAN DUT HAURTZAROKO MUSIKA ROCK BIHURTZEAREKIN: BENITO LERTXUNDI ROCK TALDE BATEKIN ZER IZANGO ZEN?” 

Ez duzu sekula ezkutatu aurreko belaunaldiko euskal musikariekiko miresmena. Eginak dituzu, adibidez, Benito Lertxundi, Mikel Laboa eta Ruper Ordorika-ren abestien bertsioak, baina miresmen horrekin batera, bada ironia tanta bat ere.
A bai?

“Gure bazterrak” abestiaren bertsioan, adibidez, puntu basati baterantz eramaten duzu kanta.
Izan daiteke. Nire haurtzaroarekin oso lotuta ditut abesti horiek, eta disko eta abeslari horiek beti eramaten naute familiako oroitzapenetara. Gerora, beti fantaseatu izan dut musika hori rock bihurtzearekin, bateria batekin-eta. Benito Lertxundi talde rockero batekin zer izango zen? Ba ez duenez berak egin, eta dirudienez, ez duenez egingo, ba bere kanta bat hartu eta saiatu gara ukitu hori ematen. Ruperrek gehiago landu du bide hori, baina beste buelta bat eman nahi izan genion bere kantuari, eta Laboarenari ere bai. Kuriositate horretatik sortu ziren bertsio horiek, baina, gainera, ikusi genuen funtzionatzen zutela oso ongi. Kantak dira borobilak, eta oso harro nago gure bertsio horietaz.

Taldekideekin beti izaten dituzu gorabeherak. Oraingoan Libe Garcia de Kortazar, Danilo Foronda, Fede Egiluz eta Dani Arrizabalaga izan dituzu ondoan estudioan, baina zuzenekorako Joseba B. Lenoir sartuko da Forondaren ordez. Nola bizi dituzu halako aldaketa etengabeak?
Asimilatu dut sekula ez dudala talde bat izango. Ari naiz pentsatzen familia bat garela. Joseba hasierako diskoetan egon zen, eta orain bueltan dator berriz. Badago jende bat Izaki Gardenaken orbitan, eta bakoitzaren bizitzaren momentuaren arabera, eta geure nahien arabera, joango da osatzen momentu bakoitzean Izaki Gardenak. Taldekide guztiek esaten zidaten hasieratik Izaki Gardenak ni nintzela eta listo, eta ez emateko hainbeste buelta, eta taldea izango zela nik nahi nuena, baina ardura handia da hori, eta nahi nuen taldearekin partekatu, baina denborarekin ikusten duzu ez dela ezer pasatzen, eta ez dutela zertan izan beti taldekide berberak. Gogorra da beti aldatzen ibiltzea, baina orain taldea Gasteizen kokatuta dagoela, oso eroso sentitzen naiz. Orain gaudenok badaramagu denbora bat jadanik taldean. Libe hasieratik dago, eta Danik eta Fedek ere badaramate denbora, eta badugu talde sentsazio hori, baina momenturen batean haietakoren batek ezin badu, honek aurrera jarraituko du, nik nahi dudan heinean.

Zuzenean berdin aritzen zara taldearekin zein bakarka.
Hasiera-hasieran bakarka aritzeko gauza bat izan behar zuen honek, baina grabatzera joan behar genuenean hasi ziren sartzen gauzak, eta gustatzen zitzaigun nola gelditzen zen, eta hala osatu zen taldea, baina beti mantendu nahi izan dut bakarka jo ahal izateko aukera. Gustatzen zait. Gehiago gustatzen zait taldearekin, baina gustatzen zait bakarka ere.

2015ean Gaztezulo aldizkariari eskainitako elkarrizketa batean esaten zenuen kontzertuak ematea garaipen bat izaten zela. Jarraitzen du hala izaten?
Ez. Orain errazagoa da. Kostatu zaigu, baina errazagoa da. Aurri gara diskoarekin zaila izaten zen data bat ixtea, taldekide guztiek egun hori libre izatea, kontzerturako baldintzak adostea… Oso lan zaila da kontzertu bat lortzea gaur egun. Garaipen bat izan zen sasoi hartan kontzertu bakoitza. Biraren bukaera aldera hasi zen jendetxo bat hurbiltzen kontzertuetara, nabaritu genuen hori, eta izan zen sekulako lasaitua eta gozatua. Euskal Herriko edozein herritara joan eta biltzea ehun pertsona inguru izan zen oso polita, eta justu orduan erabaki genuen bira amaitzea. Listo [barrez]. Ea zer gertatzen den orain.

Kritika onak izan zenituzten, publikoa bildu zen, lortu zenuten hedapena… Telefono deiak errazago egingo dituzue, behintzat.
Bai. Programatzaileek ezagutzen dute taldea, eta egon garenez denbora bat jo gabe, badute gogo bat. Ea jendeak nola erantzuten duen. Zailtasunen eta prekarietatearen barruan, baina errazago ari gara lortzen aurkezpen kontzertuak. Orain pribilegiatu moduan sentitzen dut neure burua. 2019rako zortzi data itxita dauzkagu eta taldekideak datoz entseatzera jakinda kontzertu politak izango direla, leku ederretan. Eta hori gozatu hutsa da. Momentu oso politean gaude.

“POLITA DA ZURE TALDEAREN BANDERA PEAN JOAN BEHARREAN, KOLEKTIBO BATEN IZENEAN EGITEA”

Hainbat musikari biltzen dituen Erraia kolektiboaren sustatzaile ere bazara, eta talde horren babesarekin kaleratu duzue diskoa. 
Hori izan da disko honekin izan dugun beste erronketako bat. Nahi genuen autoekoizpena izan zedin, baina, era berean, ez zitzaidan gustatzen Durangoko Azokan ikusten dena, adibidez: taldeek erabaki behar dute Musikazuzenean ekimenaren standean beste 60 talderekin batera egon nahi duten –ez dadila gaizki ulertu, sekulako lana egiten du Musikazuzenean-ek, e!–, itsaso horretan egon, edo, hortik ateraz gero, stand propioa bakarrik jarri nahi duten. Eta bestela ezer ez. Diskoak diskoetxeekin ateratzea zaila dago, eta askotan musikariok ere ez dugu hori nahi izaten, eskaintzen dituzten baldintzengatik, baina ez zait gustatzen itsasoan disolbaturik edo guztiz bakarka egotearen artean hautatu beharra. Horregatik sortu genuen Erraia, plazan egoteko beste modu bat egon daitekeela pentsatzen dugulako. Gasteiz inguruko hainbat talde elkartzea izan da asmoa, autoekoizpen kolektiboaren ideia lantzeko. Ez gara ezer asmatzen ari, hor dago BideHuts, eta leku askotan daude antzeko proiektuak, baina lan hori Gasteiztik egitea izan da gure helburua.

Eta pozik orain arteko ibilbidearekin?
Oso. Bestela ere egin behar genukeen lanaren iguala da orain ere egin behar duguna, baina elkar laguntzen dugu, eta elkarri gomendioak egiten dizkiogu, bakoitzak daukan eskarmentutik abiatuta. Polita da zure taldearen bandera pean joan beharrean, kolektibo baten bandera pean joatea. Niri gehiago gustatzen zait. Erosoago sentitzen naiz. Izaki Gardenak taldeak ez badu disko gehiago ateratzen, baina hemendik urte batzuetara jarraitzen badu Erraia disko etxeak edo kolektiboak, harrotasun handiz esan ahal izango dut horren hasieran egon nintzela. Uzten duzu zerbait. Ez da soilik zuretzako den gauza bat. Asmoa da Gasteizen eragitea, eta ez bakarrik diskoak argitaratuz, ahal dugun heinean eta daukagun denboraren arabera.

“EUSKAL ESZENAREN IRUDI ZAHARKITUA DUGU, ARRISKUKO PROPOSAMENAK ERE ONARTZEN DITU”

Euskadi Irratian Zidorrean musika saioa aurkezten duzu. Ematen dizu horrek euskal musikagintzari begiratzeko talaia bat. Asko aipatzen da ikusgarritasun faltaren arazoa euskal sorkuntzan. Zer ikusten duzu zuk talaia horretatik?
Ni nago pixka bat aspertuta negar egiteaz. Sekulako kalitatea dago, disko oso ederrak argitaratzen dira urtero-urtero, eta estilo aldetik ere oso anitzak. Kritika moduan esango nuke, eta berriz ere neure burua sartzen dut hor, esperimentaziorako eta arriskatzeko lotsa gutxiago eduki beharko genukeela. Badaude esperimentatzen eta arriskatzen duten taldeak, baina konplexu gutxiago izan beharko genuke. Batzuetan daukagu Euskal Herriko eszenaren irudi bat pixka bat zaharkitua, eta nik uste dut gure eszenak onartzen dituela proposamen arriskatuagoak ere. Hori izango litzateke kritika.

Transmisioaren inguruko kezka ere orokorra da.
Pixka bat aspertuta nago horrekin ere. Autokritika ere behar dugula uste dut. Eta batzuetan ere onartu beharra dugu, ez bagara jende gehiagorengana iristen, ba igual dela momentu honetan jendea beste gauza batzuei begira ari delako. Baina era berean, nik ez dut zertan egin jendeak ikusi nahi duena, egin behar dut niri ateratzen zaidana eta niri gustatzen zaidana.

Dilema hori kiroltasunez hartzeko beharra aipatu izan du Ruper Ordorikak inoiz.
Ba bai. Nor gara gu esateko norbaitek ez duela musika ona entzuten? Zer da ona eta abar, ezta? Rock-and-rolla hasi zenean ere hori kritikatzen zioten, eta orain rocka da elitearen musika kasik. Kiroltasunez, bai. Nik argi dudana da ez ditudala aldatuko nire diskurtsoa eta nire gustuak momentuko gustuen arabera. Ez dut begiratzen Youtuben zenbat bisita dituen kanta batek, gero alde batetik jotzeko edo beste aldetik aritzeko.

 “PENA EMATEN DIT GAUZA OSO INTERESGARRIAK EGITEN DITUZTEN TALDE ASKOK INGELESERA JOTZEAK”

Irratian hedatzen den euskarazko musikari kuotak jarri beharraren ideia ere  beti dabil airean.
Euskararen gaiarekin bai nago oso suminduta. Ulertzen dut, baina minduta nago, edo ez, ez delako haserrea sentitzen dudana, gehiago da pena. Bai. Pena ematen dit gauza oso interesgarriak egiten dituzten Euskal Herriko talde askok ingelesera jotzeak; ez gaztelaniara, baizik eta ingelesera. Ez da hausten joera horrekin, jarraipena dauka, eta horregatik talde gazteek ere hartzen dute ingelesa edo gaztelera kantatzeko, eta horrek bai kezkatzen nau. Igual da lehen aipatu dudan euskal eszenaren irudi konkretu bat dagoelako, eta ematen duelako beste zer edo zer interesatzen bazaizu, ez dela normalena euskaraz egitea, eta normalagoa dela beste hizkuntza batean egitea, nahiz eta zu euskalduna izan.

Eta zein da aipatzen duzun euskal eszenaren irudi estereotipatu hori?
Estereotipoa da 80ko hamarkadatik datorkigun oinordetza hori, gehi gaur egun txosnek eta jaiek sortzen duten eszena. Ez dut gutxietsi nahi musika hori, bakoitzak jo dezala nahi duena, baina bai ikusten dut euskara horrekin identifikatzen dela, eta horrek bai ematen dit amorru pixka bat. Horrek, nire iritsiz, sortzen duelako beste musika estilo bat egiten duzunean euskarara ez jotzea naturalki, eta bai beste hizkuntza batera. Jai girorako musika mota hori egiten baduzu seguru aski euskarara joko duzu, edo errazago joko duzu euskarara behintzat, naturalagoa egingo zaizulako, baina bestelako musika bat egiten baduzu planteatu egingo duzu akaso beste hizkuntza batean egitea.

Eta jarri beharko lirateke euskarazko musikarentzako kupoak irratian?
Nire saioan sartzen dut euskarazko musika, noski, baina saioaren zatirik handiena ingelesez izaten da. Saioan nobedadeak jartzen ditugula da kontua, eta Euskal Herrian euskarazko nobedade bat dagoen bakoitzean jartzen dugu, baina ez dago eguneroko saio bat betetzeko beste nobedade. Halere, kupoak ezartzearena bada oso interesgarria irrati formuletan eta baita nobedadeak jarri beharrik ez duen programa jeneralista batean ere. Oso interesgarria da euskarazko musika gehiago jartzeari buruzko eztabaida hori.